In gesprek met Ruud Nijs en David Peters

‘2022 is het eerste jaar van de grote versnelling in de batterijenmarkt’, start Ruud Nijs. ‘Het jaar ervoor was er nog grote aarzeling. Nu zie je veel partijen opstaan en samenwerken. De geopolitieke ontwikkelingen spelen daarin een rol, omdat we niet meer financieel en qua beschikbaarheid van energie afhankelijk willen zijn. Daarnaast speelt natuurlijk steeds meer de congestie mee.’ David ziet ook dat de energietransitie voor het eerst ‘van het papier af is gekomen’. 'Je ziet dat alles op alle fronten in beweging komt. Opslag zagen we in onze modellen al lang als noodzaak voor het toekomstig energiesysteem. Nu zien we het echt, een ware tsunami.'

Veranderpijn
De groei van GIGA Storage laat iets zien van hoe hard die markt gaat: in vijf jaar tijd groeide het bedrijf naar 25 medewerkers met de twee grootste batterijen van Nederland onder beheer. Ruud ervaart niet zozeer groeipijn maar vooral veranderpijn. ‘Opslag kan echt helpen om congestie op te lossen. Nu zie je dat iedereen naar elkaar kijkt met regels uit de oude economie.’ Als batterij-exploitant (en ontwikkelaar) ziet hij met name twee uitdagingen: de wachtrij en de transportkosten. ‘Een netbeheerder moet op volgorde van aanvraag aansluiten. Je komt keurig achterin de wachtrij. Maar is dat wel logisch?

Dan zijn er de transportkosten. Wij zijn volgens de wet producent én consument maar dat zijn we natuurlijk allebei niet. En als consument betaal je de volle transportkosten. Dit terwijl we kunnen helpen om congestie te voorkomen.’

Lijntjes opzoeken
De huidige situatie betekent soms buiten de lijntjes kleuren, of in elk geval de lijntjes opzoeken. En dat brengt dilemma’s met zich mee. David: ‘Ik heb er geen moeite mee om anders naar de wachtrij of de transportkosten te kijken, als ik daardoor maatschappelijk gezien meer klanten kan aansluiten. In ruil daarvoor wil ik dan wel dat de batterijen optimaal het net helpen. En dat maakt het ingewikkeld: niet alle exploitanten zijn bereid om afspraken te maken. En als we geen afspraken maken, kunnen batterijen juist congestie veroorzaken.’

Ruud geeft aan dat zijn raison d’être als batterij-exploitant is om te helpen congestie op te lossen met batterijen in plaats van met gascentrales. Hij heeft weinig begrip voor exploitanten die dat doel niet voor ogen hebben. Wet- en regelgeving spelen daarbij een belangrijke rol. Daarbij moet het voor de exploitanten natuurlijk wel zakelijk realistisch blijven. ‘De transportkosten maken het lastig om de business case rond te rekenen. De truc zit hem in een lokaal verdienmodel – minder transporteren - en in IT-oplossingen: Internet of Technologie. Uiteindelijk worden we steeds meer een IT-bedrijf, waarbij de algoritmes aangeven wat de beste tijden zijn om energie te kopen en verkopen.’

Puzzelstukje
De flexibiliteit die opslag biedt is een belangrijk puzzelstukje in de energietransitie. Daar zijn David en Ruud het over eens. Tegelijkertijd blijft verzwaren van de kabels noodzakelijk, zegt David. 'Zonder verzwaren, dus meer kabels en meer stations, redden we het niet. Ook moeten we goed kijken hoe we slim op- en afregelen, zodat we de flexibiliteit goed inzetten.'

Wat zou Ruud doen, als hij op de stoel van David zou zitten? ‘In de eerste plaats de samenwerking blijven opzoeken, met alle gremia: van ACM tot commerciële partijen. Daarnaast zou ik een deel van de investering vooraf laten betalen door exploitanten. Op die manier scheid je het kaf van het koren.’ En andersom? David, lachend: ‘Vooral overal aansluiten!’

Zeker is wel dat de huidige tijd een pioniersfase is, die veel innovatie met zich meebrengt. Ruud: ‘Ik ga ervan uit dat het uiteindelijk een aanbestedingsmarkt wordt, waarbij we batterijen plaatsen op locaties die regionale netbeheerders aanwijzen.’ En de technologie, die zal heel snel gaan, denkt Ruud. ‘Dat vind ik onwijs gaaf. We lopen in Nederland hierin voorop. Technische universiteiten komen bij ons op bezoek, daar gebeurt ontzettend veel.’ We gaan nog veel onverwachte dingen zien de komende twee à drie jaar en niet alleen voor opslag, verwacht ook David. ‘De effecten ervan kunnen we nog niet 100% inschatten. Dat maakt dit een boeiende tijd.’