Veiligheid & Cybersecurity
Hoe hard we ook bezig zijn om verder te versnellen, dit mag niet ten koste gaan van de veiligheid van onze medewerkers. Werken aan de energie-infrastructuur brengt risico's met zich mee. Daarom is en blijft veiligheid onze prioriteit en investeren we in veiligheidsmaatregelen, kennis, vakmanschap en een proactieve veiligheidscultuur, ook als het gaat om de digitale veiligheid. Zo borgen we de veiligheid van onze klanten, medewerkers, aannemers en ingehuurde krachten en zorgen we voor een betrouwbare en veilige energievoorziening voor onze klanten.
KPI's | Toelichting | Eenheid | Resultaat 2022 | Target 2023 | Resultaat 2023 | Target 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Veiligheid | |||||||
LTIR | Lost Time Injury Rate: Het aantal dodelijke arbeidsongevallen + ongevallen met verzuim per 1.000.000 gewerkte uren over de afgelopen 12 maanden. | ratio | 0,52 | ≤ 1,90 | 0,24 | ≤ 1,50 | |
RIF | Recordable Incident Frequency: Het aantal dodelijke ongevallen en arbeidsongevallen met verzuim, vervangend werk of medische behandeling per 200.000 gewerkte uren. | ratio | 0,91 | ≤ 0,90 | 0,57 | ≤ 0,90 | |
Arbeidsongevallen
We werken aan een veilige en gezonde werkomgeving om risico’s te minimaliseren en arbeidsongevallen te voorkomen. Onder arbeidsongevallen verstaan we dodelijke ongevallen, ongevallen met verzuim, met vervangend werk of met een medische behandeling. Onze ambitie is natuurlijk 0 arbeidsongevallen, maar ongevallen zijn helaas nooit geheel te vermijden. In 2023 hebben we onze doelstelling gehaald om onder de 35 ongevallen te blijven. We zijn uitgekomen op 24 ongevallen.
In februari 2022 vond een ernstig gasongeval plaats in Zoetermeer waarbij enkele medewerkers ernstig gewond zijn geraakt. De onderzoeken, uitgevoerd door de Nederlandse Arbeidsinspectie, Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) en onszelf, hebben geleid tot een aantal maatregelen die in 2023 een vervolg hebben gekregen, deels ook in samenwerking met de sector.
Wat hebben we geleerd van het gasongeval in Zoetermeer?
Op 20 januari 2023 heeft het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) haar conclusies gepubliceerd over het onderzoek naar het ernstige gasongeval in februari 2022. Het SodM concludeert dat de directe oorzaak van het incident terug te leiden is op de wijze waarop de werkzaamheden zijn uitgevoerd. Zowel in de voorbereiding als in de uitvoering zijn niet de juiste procedures en veiligheidsregels gevolgd. Deze conclusie trekken wij ons erg aan. Onze klanten, de omgeving en collega’s moeten erop kunnen vertrouwen dat wij deskundig, zorgvuldig en veilig werken.
Onze medewerkers krijgen een uitgebreide opleiding, extra trainingen, begeleiding en er wordt regelmatig getoetst, toch is het in dit geval misgegaan. Dat nemen wij heel serieus en trekken lering uit deze conclusies om herhaling te voorkomen. De verbeterpunten en aanbevelingen uit het rapport zijn direct opgepakt, onder andere door het incident en de oorzaak hiervan als voorbeeld op te nemen in ons trainingsprogramma. Over de voorgang van de opvolging van de verbeterpunten is goed overleg met het SodM. Het grootste deel van deze punten is in 2023 afgerond.
Het SodM heeft ook aangegeven dat een verbetering nodig is om de bedrijfsmiddelenregistratie (BMR), het systeem waar onder andere al onze leidingen en kabels in staan, actueel en volledig moet zijn. Het SodM heeft geconstateerd dat de procedures die Stedin hanteert niet adequaat waren om juist, tijdig en volledig wijzigingen door te voeren. Stedin was al bezig om deze procedures te verbeteren en deze zijn na het SodM rapport versneld en met extra aandacht uitgevoerd. Er zijn extra rapportages ingevoerd die de voortgang hierover inzichtelijk maakt om zo structureel de voortgang te bewaken.
Veiligheidsprestaties
We monitoren onze veiligheidsprestaties op de ratio’s RIF en LTIR:
RIF
De RIF is uitgekomen op 0,57. De target was maximaal 0,90.
LTIR
De LTIR is uitgekomen op 0,24. De streefwaarde bedroeg maximaal 1,90.
Oorzaak ongevallen
Een substantieel deel van de arbeidsongevallen blijkt direct gerelateerd te zijn aan het werk; bijvoorbeeld door in aanraking te komen met onder spanning staande delen of door brand- en snijwonden. De meeste ongevallen zijn te wijten aan stoten, vallen en struikelen. Het aantal ongevallen door deelname aan het verkeer is dankzij trainingen de laatste jaren sterk verminderd.
Oorzaak LTIR | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
In het werk | 0,75 | 0,13 | 0,27 | 0,39 | 0,12 | ||
Vallen, struikelen, uitglijden | 0,50 | 0,26 | 0,13 | 0,13 | 0,00 | ||
Deelname aan het verkeer | 0,88 | 0,00 | 0,13 | 0,00 | 0,12 | ||
LTIR totaal | 2,13 | 0,39 | 0,53 | 0,52 | 0,24 | ||
Aantal arbeidsongevallen met verzuim (incl. aannemers)
De afgelopen vijf jaar is een dalende trend te zien van het aantal arbeidsongevallen met verzuim. Wij denken dat dit onder andere te maken heeft met onze inzet om het veiligheidsbewustzijn te verhogen, binnen onze organisatie en bij onze ketenpartners. Ook hebben we erop ingezet om zoveel als mogelijk tijdelijk vervangend werk te regelen om medewerkers bij het werk betrokken te houden en verzuim als gevolg van ongevallen terug te dringen.
Aantal arbeidsongevallen zonder verzuim (incl. aannemers)
Totaal aantal arbeidsongevallen (incl. aannemers)
Dit is de som van het aantal arbeidsongevallen met en zonder verzuim voor Stedin Groep en haar aannemers.
Ongeval/incidentratio
Dit is de verhouding tussen het aantal ongevallen met verzuim en het aantal arbeidsongevallen.
Veiligheidsbewustzijn
Binnen Stedin Groep zijn Stedin Holding N.V. en DNWG Infra in 2023 beiden gecertificeerd voor trede 4 van de Veiligheidsladder. Stedin Holding N.V. was vorig jaar al gecertificeerd voor trede 4 en is dus in 2023 gehercertificeerd. DNWG Infra is in 2023 doorgegroeid van trede 3 naar trede 4. Daar zijn we enorm trots op. De Veiligheidsladder is een norm om het veiligheidsbewustzijn (houding, gedrag en cultuur) continu onder de aandacht te brengen en te verbeteren.
High Reliability Organization (HRO)
Om het veiligheidsbewustzijn structureel hoog te houden, zijn we zes jaar geleden gestart met een bedrijfsbreed HRO-programma (High Reliability Organization). HRO vormt de basis voor een duurzame veiligheidscultuur op de korte en langere termijn. Daarnaast draagt het programma bij aan betrouwbaarheid en voorspelbaarheid in de ketenprocessen (‘in één keer goed’). De vijf gedragskenmerken van HRO zijn: Ik denk vooruit - Ik durf (door) te vragen - Ik ben alert op het onverwachte - Ik ben oplossingsgericht - Ik sta open voor expertise van collega’s. In 2023 hebben we verder gewerkt aan het inslijten van deze kenmerken.
De kracht van herhaling
Het naleven van veiligheidsvoorschriften vereist voortdurende aandacht. We laten onze medewerkers dan ook veiligheidsopleidingen volgen en zij herhalen die periodiek. Ze beschikken over de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen en goed gereedschap die we tijdens de jaarlijkse Terughaalactie controleren en keuren. In april hebben we onze tweejaarlijkse zogenoemde Gasdagen gehouden, bedoeld voor gasmonteurs. In het programma zijn we ingegaan op de dagelijkse actualiteit. In 2024 organiseren we de E-dagen voor elektramonteurs.
Veiligheid in de keten
We betrekken onze aannemers op verschillende manieren bij ons gezondheids- en veiligheidssysteem en controleren de naleving van de procedures via steekproeven:
Registratie van personeel van aannemers op de werkplek: als het werk daadwerkelijk start, vindt altijd een ‘start-werk-bespreking’ plaats. We registreren of medewerkers aanwezig zijn op het ‘start-werk-formulier’. Nieuw personeel krijgt standaard een ‘start-werk-bespreking’.
Procedures aanwezigheid personeel (van aannemers) op de werkplek: alleen gekwalificeerd personeel kan aan het werk worden gekoppeld. Dit gebeurt met onze BVE- en BVG-tool, waar ook onze werk- en bedieningsplannen in staan.
Veiligheidsladder: we zijn als Stedin gecertificeerd voor Veiligheidsladder trede 4. We eisen trede 3 van onze directe ketenpartners en we vragen hen ook om op te klimmen naar trede 4. Voor de overige partijen in de keten geldt vanaf 1 januari 2024 minimaal trede 2.
Werkplekaudits: In 2023 hebben we 1.904 werkplekaudits uitgevoerd. Onze rapporten zetten wij in een beveiligd portal, zodat onze aannemers direct toegang hebben tot onze bevindingen. Incidenten en ongevallen onderzoeken en bespreken we.
Stedin Safety Award
Dit jaar hebben we voor de zesde keer de Stedin Safety Award uitgereikt aan één van onze ketenpartners die dit jaar het best heeft gepresteerd op het gebied van veiligheid en kwaliteit. De Stedin Safety Award 2023 is op 23 mei uitgereikt aan aannemingsbedrijf Van Vulpen.
Uitreiking Gouden Veiligheidsschoen
In november reikten we voor de zesde keer de Stedin Gouden Veiligheidsschoen uit. Deze blijk van waardering reiken we uit aan collega’s die zich gedurende lange tijd en/of op zeer bijzondere wijze hebben ingezet voor de verbetering van de fysieke of sociale veiligheid in de werkomgeving. Ze zijn een voorbeeld voor de organisatie. De prijs is zowel een waardering voor de persoon/personen in kwestie als een middel om de inzet voor (sociale) veiligheid te promoten en het veiligheidsbewustzijn te verhogen. De Gouden (Sociale) Veiligheidsschoenen ging naar Frans Knies, Aad de Groot, Robert van den Berg, Michael Nieuwland, Ferdi Çelik, Dion Harderwijk, Hemantkoemar Jagessar-Tewari, Juan Pasquel, Dennis van Hattum, Jean Paul van Dorsselaer, Serdar Dogan, Maikel Verdonck, Rensley Maria, Gerrit Lucas, Ingnie Lenselink en Jessy Santos Frances.
Milieu en gezondheid
In de dagelijkse praktijk is voldoen aan alle milieueisen en het hanteren van de juiste milieuvoorschriften niet altijd eenvoudig. Daarom hebben we een database voor ‘niet-alledaagse milieu-incidenten’ ingericht. Deze database dient als een praktisch handvat bij het herkennen van situaties en geeft advies en inzichten hoe met de situatie om te gaan. In 2023 hebben we weinig situaties toe hoeven voegen aan de database, een teken dat de database goed gevuld is.
We monitoren de ontwikkelingen op het gebied van wet- en regelgeving rond schadelijke of milieuverontreinigende stoffen zoals bijvoorbeeld asbest, benzeen, SF6 en chroom-VI. Deze hebben, naast risico’s voor het milieu, ook risico’s voor de gezondheid. Uit oogpunt van gezondheid bevorderen we preventieve maatregelen als zorgvuldigheid, orde en hygiëne.
Kwaliteit: certificering en compliance
Een goed managementsysteem is essentieel om Stedin onder alle omstandigheden een betrouwbare en veilige netbeheerder te laten zijn. Stedin Groep voldeed ook in 2023 aantoonbaar aan de normen en richtlijnen op het gebied van veiligheid, arbeidsomstandigheden, milieuzorg, kwaliteitsmanagement, assetmanagement, informatiebeveiliging, business continuïtymanagement en crisismanagement.
Certificaten binnen stedin groep
Stedin Holding N.V. | NetVerder | DNWG Infra |
|---|---|---|
ISO 9001 (Kwaliteit) | ISO 9001 | ISO 9001 |
NTA 8120 (Assetmanagement) | Veiligheidsladder, Trede 3 | CKB (Ondergrondse infra) |
ISO 55001 (Assetmanagement) | VCA** | |
VCA** (VGM) | Veiligheidsladder, trede 4 | |
Veiligheidsladder, trede 4 | ||
ISO 22301 (Business Continuïty) | ||
ISO 27001 (Informatiebeveiliging) |
Continu verbeteren
Continu verbeteren (Plan Do Check Act, PDCA) is bij kwaliteitsverbetering cruciaal. Bevindingen uit certificeringsaudits, directiebeoordeling van de effectiviteit van het Stedin managementsysteem en inspecties van toezichthouders vormden input om het continu verbeteren concreet in te vullen. Om de tijdigheid en effectiviteit van verbeteracties beter te kunnen monitoren hebben we hier in 2023 maandelijks over gerapporteerd. Hiermee dragen we actief bij aan onze strategie Bouwen, Benutten, Beheren.
Crisismanagement
In 2023 hebben we het Crisis Management Plan (CMP) geüpdatet op onder andere het punt van adequate informatievoorziening rondom crises met Netcentrisch Werken en het gebruik van het LCMS (Landelijk Crisis Management Systeem). Hiermee kunnen alle betrokkenen snel informatie met elkaar delen. Bij Stedin doen we dit met Informatiecoördinatoren (ICO).
De crisisorganisatie verbeteren we verder door de betrokken doelgroepen blijvend op te leiden. Zo hebben we ook in 2023 nieuwe crisismanagers opgeleid om de capaciteit van de crisisorganisatie te borgen. We actualiseren onze kennis en ervaring ook door deelname aan (nationale) oefeningen met andere crisisorganisaties zoals veiligheidsregio’s. De samenhang tussen de crisisorganisatie en ICT-crisismanagement is versterkt. De betrokken ICT-collega’s hebben hiervoor onder andere kennissessies en trainingen gevolgd. Daarnaast hebben we gewerkt aan de samenhang tussen crisismanagement en business continuïty management. Bij oefeningen waren de thema’s ICT, cybersecurity en business continuïty onderdeel van het programma.
Veiligheidsvoorschriften waterstof
Alternatieve energiebronnen zoals wind- en zonne-energie, biogas en waterstof zorgen voor nieuwe kansen en uitdagingen op het gebied van veiligheid. Voor het werken met waterstof zijn er bijvoorbeeld nog geen goede veiligheidsvoorschriften. In samenspraak met Netbeheer Nederland ontwikkelen we voorschriften en regelgeving op het gebied van waterstof.
Security en Integriteit
De laatste jaren worden we in toenemende mate geconfronteerd met brutale inbraken en (koper)diefstallen uit bedrijfswagens en bedrijfsruimtes. We hebben daarom verregaande preventieve maatregelen genomen om onze vitale infrastructuur te beveiligen. We werken hierbij nauw samen met politie en beveiligingsdiensten.
Fraude en een toename van agressie, bedreigingen en geweld richting onze medewerkers vraagt de nodige aandacht. Onze medewerkers zijn getraind in de-escalatie in de richting van agressieve klanten.
Energiediefstal en veiligheid
Helaas hebben we dagelijks te maken met diefstal van gas en elektra voor criminele doeleinden of eigen financieel gewin. In de sector werken we nauw samen met de andere netbeheerders om diefstal en fraude op eenzelfde manier aan te pakken en om onze schade te verhalen. Hierbij is het belangrijk om samen met de politie, gemeenten en het Openbaar Ministerie (OM) op te trekken.
Energiediefstal treffen we regelmatig aan bij hennepkwekerijen. Omdat de gebruikte apparatuur veel stroom vraagt, tappen de criminelen energie af buiten de meter. Dit zorgt bijna altijd voor onveilige situaties waarbij ook regelmatig woningbranden plaats vinden. Naast energiediefstal door hennepkwekerijen zien we ook regelmatig diefstal voor huishoudelijk gebruik.
Naar schatting wordt 15% van het totale netverlies van Stedin veroorzaakt door energiediefstal. Dat is ongeveer 120 GWh elektriciteit per jaar. Omgerekend komt dat (met de kWh-prijs van 2023) neer op een geschat schadebedrag van bijna €39 miljoen in 2023 (2022: €25 miljoen). Door de hoge inkoopprijzen is het geschatte schadebedrag van de afgelopen twee jaar aanzienlijk hoger dan de jaren daarvoor. Het opsporen van dit soort gevallen van energiediefstal is daarmee alleen maar relevanter geworden.
In 2023 zijn in Stedin gebied 210 hennepkwekerijen opgespoord (2022: 264). Naast hennepkwekerijen hebben we in 2023 ook veel aandacht gehad voor andere vormen van energiediefstal. Denk hierbij bijvoorbeeld aan meterfraude of illegale verzwaringen. In 2024 zetten in op verdere netautomatisering, dit helpt ons om onregelmatigheden sneller proactief te detecteren. Daarnaast blijven we ons focussen op een goede samenwerking met de politie, het Openbaar Ministerie (OM) en de gemeentes. Om het aantal (goede) meldingen te verhogen worden er tot slot ook gesprekken gevoerd met Meld Misdaad Anoniem.
Cybersecurity
Als beheerder van een gedeelte van de kritieke infrastructuur in Nederland en als zogenaamde ‘Aanbieder Essentiële Dienst’ volgens de Wet beveiliging netwerk en informatiesystemen (Wbni), houdt Stedin actief en continu rekening met een dynamisch dreigingsbeeld. We integreren proactief evoluerende Europese en nationale wetgeving. Onze aanpak is niet statisch. We passen ons voortdurend aan aan de wereld om ons heen, zowel intern als extern. Hierbij is het belangrijk om aan wetgeving te voldoen, maar de betrouwbaarheid waarborgen van onze bedrijfsvoering is altijd leidend. Om dat te doen hanteren we een gecertificeerde en risicogebaseerde aanpak volgens de ISO27001-norm waarbij we onze middelen inzetten daar waar ze het meeste effect hebben.
Onze aanpak is in de loop van 2023 herijkt. Vanuit onze nieuwe aanpak zetten we nog meer in op de versterking van de informatiebeveiligingsorganisatie waarbij we actief de digitale veiligheidscultuur van Stedin vergroten. Dit doen we via een bewustwordingsprogramma en door continu te investeren in kennis van medewerkers. Technologische oplossingen blijven essentieel. We doen voortdurend investeringen in geavanceerde technologieën om de informatiebeveiligingsrisico’s te beheersen en onze dienstverlening te beschermen tegen cyberdreigingen.
Tot slot is de samenwerking met partners in zowel de publieke als private sector een ander belangrijk onderdeel van de informatiebeveiligingsstrategie.
