Ontwikkelingen in samenleving en energiemarkt

Klimaatakkoord ondertekend

Dit jaar heeft Nederland het Klimaatakkoord ondertekend. Met het Klimaatakkoord geven we invulling aan de internationale doelstelling om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 2 graden. Het 2-gradendoel betekent voor Nederland dat de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met minimaal 49% gedaald moet zijn ten opzichte van 1990. Ook Stedin tekende samen met de andere netbeheerders het Klimaatakkoord. Hiermee hebben we officieel gemaakt dat we met veel andere bedrijven en overheden in Nederland de handen ineenslaan en overstappen naar duurzame energie.

Omdat de toename van duurzame energie-opwek nu al gevolgen heeft voor het energienet, hebben netbeheerders maatregelen in het akkoord laten opnemen om snel te kunnen anticiperen op ontwikkelingen. Netbeheerders willen verzwaringen van het elektriciteitsnet tijdig kunnen uitvoeren en slimmer gebruik maken van het bestaande net. Stedin heeft hoge verwachtingen van de afspraken over de wijkgerichte aanpak in de gebouwde omgeving, omdat dit de beheersbaarheid en voorspelbaarheid van de werkzaamheden en benodigde materialen verhoogt.

Energiewetgeving

Nu de energietransitie in Nederland echt op gang komt, zien we ook knelpunten ontstaan. In 2019 hebben we gezien dat het voor netbeheerders niet altijd mogelijk was om binnen de wettelijke termijn een groot aantal zonneparken aan te sluiten. Het wordt steeds duidelijker dat de huidige energiewetgeving onvoldoende toegesneden is op deze nieuwe fase in de energietransitie. In de huidige energiewetgeving is er onvoldoende aandacht voor nieuwe rollen en taken in het energiesysteem van de toekomst. Ook biedt de huidige wetgeving weinig ruimte om pro-actief te investeren in een toekomstbestendige energie-infrastructuur in de industrie. Zonder pro-actieve investeringen in een duurzame energie-infrastructuur komt de verduurzaming van de industrie niet van de grond. Daarnaast is er behoefte aan meer snelheid in de totstandkoming van deze nieuwe wetgeving. De energietransitie is in een kritische fase terechtgekomen en het is spijtig als deze wordt afgeremd door wetgeving die niet meebeweegt.

Marktordening warmtenetten

Collectieve warmte (warmtenet) is de afgelopen jaren bevestigd als belangrijk element in de energietransitie. Zeker in het verzorgingsgebied van Stedin zijn warmtenetten op grote schaal een realistisch toekomstbeeld. Stedin ziet vitale infrastructuren op de lange termijn steeds meer naar elkaar toe groeien. Daarmee worden ook de aanleg en het beheer van warmtenetten logische taken voor een netwerkgroep. Een publieke partij als Stedin Groep is voor gemeenten en provincies vaak een logische partij met veel infrastructurele ervaring en vergelijkbare (publieke) belangen. In de opschaling van warmtenetten kunnen wij als vertrouwde partij met deze ervaring en achtergrond waarde toevoegen. Onze rendementseisen, die in het algemeen lager liggen dan bij commerciële partijen, dragen bij aan redelijke maatschappelijke kosten. Tevens zorgen we dat een (project)bijdrage uit publieke middelen binnen publiek domein blijft.

Warmtenetten worden primair gereguleerd in de Warmtewet. In de landelijke discussie over het opschalen van warmte is een mogelijke rol voor de netwerkbedrijven nog steeds onderwerp van gesprek.

Door een combinatie van de nieuwe warmtewet en E/G wetgeving zou een rol voor het netwerkbedrijf in warmte nagenoeg onmogelijk worden gemaakt. Netwerkbedrijven zouden in de praktijk worden uitgesloten, terwijl meerdere gemeenten juist pleiten voor een veel grotere rol voor de netwerkbedrijven. Stedin Groep wil ook graag een rol spelen in warmte als belangrijk onderdeel van de energietransitie. We zijn daarom het gesprek met het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) aangegaan, wat heeft geresulteerd in een kamerbrief van Minister Wiebes waarin hij bevestigt dat hij geen partijen wil uitsluiten op de warmtemarkt en wil bekijken op welke manier de netwerkbedrijven het beste hun rol kunnen invullen.

Binnen Stedin groep vult NetVerder op dit moment onze strategische ambitie in: het ontwikkelen van warmteprojecten om ervaring op te doen in de warmtemarkt. Een succesvol voorbeeld daarvan is ons warmteproject in Delft, waar een warmtenet wordt ontwikkeld met een onafhankelijke netbeheerrol (deels vergelijkbaar met onze rol in elektriciteit en gas). Daarnaast anticipeert Stedin Groep op verschillende toekomstscenario’s om te bewaken dat er goede marktcondities voor warmte ontstaan en ervoor te zorgen dat Stedin Groep op dit gebied in de toekomst een wezenlijke rol kan spelen. Daarvoor wordt in 2020 verder gebouwd op de samenwerking met EZK en de contacten met lokale, regionale en landelijke politiek.

Reguleringsmodel knelt

De energietransitie vraagt om extra investeringen door de netbeheerders. Deze extra investeringen kunnen pas in een volgende reguleringsperiode (2022) in de tarieven verwerkt worden. Dat betekent voor netbeheerders dat zij met vertraging hun investeringen terugverdienen en er een extra kapitaalbehoefte ontstaat. Samen met de overheid moeten we een model ontwikkelen dat de netbeheerders voldoende financiële middelen geeft om de noodzakelijke investeringen te doen en tegelijkertijd de energietransitie betaalbaar te houden. Daarover zijn we met elkaar in gesprek.

Nieuwe technologieën

De ontwikkelingen op het gebied van zonne-energie en elektrische auto’s gaan snel. Dat vraagt om extra investe­ringen in onze elektriciteitsnetten. Tegelijkertijd stelt nieuwe technologie en installatie van zo'n 2.000 Smart Grid Termi­nals in het energienet ons ook in staat om realtime energie­stromen te volgen en beter onze netten te kunnen beheren.

Verlagen milieu-impact

Aandacht voor een waardevolle natuurlijke leefomgeving is de afgelopen jaren toegenomen. Dat gaat niet alleen over klimaat, maar ook over de directe leefomgeving van mensen. Stedin Groep investeert daarom ook in het verlagen van de milieu-impact van haar eigen bedrijfsvoering, bijvoorbeeld door de elektrificatie van het wagenpark en het voorkomen van risico's voor milieu en gezondheid door de kennis bij medewerkers over schadelijke stoffen te verhogen met milieuworkshops.