Veiligheid en security

Veiligheidsbewustzijn

Bij het veilig uitvoeren van onze werkzaamheden hebben we oog voor alle betrokkenen: eigen en ingeleend personeel, medewerkers van ketenpartners en onderaannemers, en voor de klanten en de omgeving. Voor een veilig resultaat is nauwe samenwerking met alle betrokkenen essentieel.

Het naleven van veiligheidsvoorschriften vereist voort­durende aandacht. We laten onze medewerkers dan ook veiligheidsopleidingen volgen en zij herhalen die periodiek. Onze medewerkers hebben de juiste persoonlijke beschermings­middelen en goed gereedschap dat we tijdens de jaarlijkse Terughaalactie controleren en keuren.

Stedin Netbeheer is via een externe audit als geheel gecertificeerd voor trede 4 van de Veiligheidsladder. Dit is een norm om het veiligheidsbewustzijn (houding, gedrag en cultuur) continu onder de aandacht te brengen en te verbeteren. Om dit veiligheidsbewustzijn structureel hoog te houden, zijn we een paar jaar geleden gestart met een bedrijfsbreed HRO-programma (High Reliability Organization). HRO vormt de basis voor een duurzame veiligheidscultuur op de korte en langere termijn. Daarnaast draagt het programma bij aan betrouwbaarheid en voorspelbaarheid in de ketenprocessen (ín één keer goed’). DNWG Operations is in 2021 gecertificeerd voor trede 3 van de Veiligheidsladder. Het streven is dat de organisatie in Zeeland in 2022 doorgroeit naar trede 4.

HRO heeft 5 kenmerken: Ik denk vooruit- Ik durf (door) te vragen- Ik ben alert op het onverwachte - Ik ben op­los­sings­ge­richt - Ik sta open voor expertise van collega’s. In 2021 hebben we verder gewerkt aan de HRO-fase: inslijten. De hierbij horende activiteiten zijn gericht op het op peil houden van de bewustwording door continu en individueel te leren.

Naast bewustwording is houding en gedrag belangrijk voor de veiligheid en kwaliteit. We hebben in hier ook in 2021 ruime aandacht aan besteed door onze medewerkers regel­matig te trainen. In april hebben we onze tweejaarlijkse zogenoemde Gas-dagen gehouden, bedoeld voor alle gasmonteurs. In het programma zijn we ingegaan op de dagelijkse actualiteit en op het gebruik van ons gasnet voor andere gassen dan aardgas. In 2022 organiseren we de E-dagen voor monteurs die met elektriciteit werken.

Veiligheid in de keten

Ook onze ketenpartners spelen een belangrijke rol op het gebied van veiligheid. We willen ook bij hen een breed draagvlak creëren voor certificering volgens de Veiligheids­ladder.

Houding en gedrag gekoppeld aan kwaliteit en veiligheid is een speerpunt. In 2021 hebben we 2.638 werkplekaudits uitgevoerd. Onze rapporten zetten wij in een beveiligd portal, zodat onze aannemers direct toegang hebben tot onze bevindingen. We bezoeken hen elk kwartaal om de resultaten te bespreken. Daarbij kijken we naar hun management­systeem en hun aanwijzingenbeleid, getoetst in het kader van de BEI en VIAG. Incidenten en ongevallen onderzoeken en bespreken we. Veiligheidsissues en -beleid komen aan de orde tijdens een jaarlijkse rondgang op directieniveau.

Jaarlijks reiken we de Stedin Safety Award uit aan onze ketenpartner die het afgelopen jaar het best heeft gepresteerd op het gebied van veiligheid en kwaliteit. In mei is de Stedin Safety Award uitgereikt aan de Van Gelder Groep.

Voorkomen van arbeidsongevallen

Onze inzet is om arbeidsongevallen te voorkomen. We werken aan een veilige en gezonde werkomgeving en het minimaliseren van risico’s. Onder arbeidsongevallen verstaan we dodelijke ongevallen, ongevallen met verzuim, met vervangend werk of een medische behandeling. In 2021 hebben we onze doelstelling gehaald om beneden de 34 ongevallen te blijven. We zijn uitgekomen op 28 ongevallen.

RIF

De RIF is uitgekomen op 0,76. De target was maximaal 0,90.

LTIR

De LTIR is uitgekomen op 0,54. De streefwaarde bedroeg maximaal 1,95.

De coronacrisis heeft met name begin 2021 een positief effect gehad op de veiligheidsratio’s. De lagere verkeers­intensiteit en de tijdelijk verminderde klantcontacten speelden hierbij een rol.

Oorzaak ongevallen

Als we kijken naar de oorzaak van arbeidsongevallen, dan blijken de meeste direct gerelateerd te zijn aan het werk. Bijvoorbeeld door in aanraking te komen met onder spanning staande delen of door brand- en snijwonden. Er is ook een groot deel te wijten aan stoten, vallen en struikelen.

Door de vele verkeersbewegingen bij de uitrol van slimme meters was het aantal verkeersincidenten aanvankelijk groot. Vaak met alleen blikschade, maar soms ook met letsel tot gevolg. In 2020 zijn we gestart met trainingen voor alle monteurs om het bewustzijn in het verkeer te vergroten. Dit hebben we in 2021 voortgezet. Mede hierdoor en door minder verkeersbewegingen door de coronacrisis, is het aantal verkeersgerelateerde incidenten substantieel lager.

Oorzaken arbeidsongevallen met verzuim

Aantal arbeidsongevallen met verzuim (incl. aannemers)

De grafiek toont het aantal arbeidsongevallen met verzuim voor Stedin Groep en haar aannemers. De afgelopen vijf jaren laten een dalende trend zien. Wij denken dat dit ook te maken heeft met onze inzet om het veiligheidsbewustzijn te verhogen, binnen onze organisatie en bij onze ketenpartners. Ook hebben we erop ingezet om tijdelijk vervangend werk te regelen om verzuim als gevolg van ongevallen terug te dringen en medewerkers bij het werk betrokken te houden.

Aantal arbeidsongevallen zonder verzuim (incl. aannemers)

De volgende grafiek toont het aantal arbeidsongevallen zonder verzuim voor Stedin Groep en haar aannemers.

Totaal aantal arbeidsongevallen (incl. aannemers)

De volgende grafiek toont het totaal aantal arbeidsongevallen: dit is de som van het aantal arbeidsongevallen met en zonder verzuim voor Stedin Groep en haar aannemers.

Ongeval/incidentratio

De grafiek geeft de zogenoemde ongeval/incident ratio weer voor Stedin Groep. Dit is de ratio tussen het aantal ongevallen met verzuim en het aantal arbeidsongevallen.

Milieu en gezondheid

Het voldoen aan alle milieueisen en het hanteren van de juiste milieuvoorschriften in de diverse situaties blijkt niet eenvoudig. In 2020 zijn we gestart met de ontwikkeling van een database die als routekaart dient voor de uitvoerende afdelingen. In 2021 is hier een vervolg aan gegeven door ervaringen en verwijzingen beschikbaar te stellen om zo een praktisch handvat te geven bij het herkennen, voorkomen en corrigeren van milieu-issues.

Daarnaast spelen we in op wet- en regelgeving rond schadelijke of milieuverontreinigende stoffen zoals bijvoorbeeld asbest. Deze hebben, naast risico’s voor het milieu, ook risico’s voor de gezondheid.

Crisisorganisatie

Het omgaan met de coronacrisis heeft bewezen dat we met het vernieuwde CrisisManagementPlan (CMP) de juiste weg zijn ingeslagen. In 2021 is Stedin gecertificeerd voor het gebruik van LCMS (Landelijk Crisis Management Systeem) waarmee relevante partijen tijdens een crisis centraal actuele informatie uitwisselen (Netcentrisch werken). Inmiddels is het LCMS door het Ministerie van Justitie en Veiligheid aangemerkt als Landelijke Voorziening voor Crisisbeheersing.

De crisisorganisatie verbeteren we verder door het blijven opleiden van informatiecoördinatoren en crisismanagers. We actualiseren onze kennis en ervaring ook door deelname aan (nationale) oefeningen met andere crisisorganisaties.

Energietransitie

Alternatieve energiebronnen zoals wind- en zonne-energie, biogas en waterstof krijgen een steeds grotere betekenis. Uit oogpunt van veiligheid levert dit nieuwe kansen en uitda­gingen op. We verduurzamen onze energiesystemen en ontwikkelen nieuwe technieken, waarbij we gebruik maken van testlocaties. Voor het werken met aardgas bestaan de nodige veiligheidsvoorschriften, voor waterstof zijn die er nog niet. In samenspraak met Netbeheer Nederland ontwikkelen we voorschriften en regelgeving op het gebied van waterstof.

Security

Ook in 2021 zijn we geconfronteerd met inbraken en (koper)­diefstallen uit bedrijfswagens en bedrijfsruimtes. We hebben verregaande preventieve maatregelen genomen ter beveiliging van onze vitale infrastructuur. We werken hierbij nauw samen met politie en beveiligingsdiensten.

Fraude en een toename van agressie, bedreigingen en geweld richting onze medewerkers heeft de nodige aandacht opgeëist. Van deze gevallen doen we altijd aangifte. Onze medewerkers zijn getraind in de-escalatie in de richting van agressieve klanten.

Energiediefstal en veiligheid

Helaas hebben we dagelijks te maken met diefstal van gas en elektra voor criminele doeleinden of eigen geldelijk gewin. In de sector werken we nauw samen met de andere net­be­heerders om diefstal en fraude eenduidig aan te pakken en om onze schade te verhalen. Hierbij is het van belang om samen met de politie, gemeenten en het OM op te trekken.

Energiediefstal treffen we vaak aan bij hennepkwekerijen. Criminelen verdienen veel geld aan de illegale hennepteelt. Doordat de gebruikte apparatuur veel stroom vraagt, tappen de criminelen energie af buiten de meter. In 2021 zijn in het werkgebied van Stedin en Enduris 11 woningbranden ver­oor­zaakt door hennepkwekerijen met illegale afname van stroom.

Naar schatting is 17% van het totale netverlies van Stedin veroorzaakt door fraude. Dat is ongeveer 161 GWh elektriciteit. Omgerekend komt dat (met de kWh prijs van 2021) neer op een geschat schadebedrag van € 6,2 miljoen per jaar.

In 2021 zijn in Stedingebied 399 hennepkwekerijen opge­spoord. In totaal hebben we dit jaar 978 fraudedossiers afgehandeld. Hierbij gaat het naast hennepkwekerijen om bijvoorbeeld meterfraude en illegale aansluitingen en verzwaringen.

Cybersecurity

Vergaande digitalisering van het energienet gaat gepaard met een toename van cybersecurityrisico’s die de leveringszekerheid van het energienet negatief kunnen beïnvloeden. We zien om ons heen dat (nieuwe) kwets­­baarheden op het gebied van cybersecurity ook daadwerkelijk door kwaadwillende partijen benut worden, soms met grote schade als gevolg. Stedin is aangewezen als 'aanbieder van essentiële diensten' onder de Wet beveiliging netwerk en informatiesystemen, met het Agentschap Telecom als toezichthouder. In 2021 zijn er geen incidenten geweest die onder de meldplicht van deze wetgeving vallen.

Cybersecurity is wezenlijk voor de continuïteit van onze activiteiten. We werken aan integrale security die de gerelateerde vakgebieden verbindt. Aan de hand van internationaal erkende standaarden reduceert Stedin haar kwetsbaarheden voor dreigingen vanuit de buitenwereld, vanuit het oogpunt van preventie, tijdige detectie en de daaruit voortkomende actie. Stedin hanteert voor cyber­security de beproefde Deming-cyclus voor continue verbetering, waarbij wij onszelf regelmatig laten toetsen door externe specialistische partijen aan de hand van de ISO27001-norm. Het ontwerpen, bouwen en beheren van infrastructuren voor netwerkbeheerders van elektrici­teits­netten was reeds gecertificeerd. De reikwijdte hiervan is in 2021 verder uitgebreid met ondersteunende activiteiten op het gebied van HR en inkoop.

Stedin staat niet alleen bij het reduceren van de cyber­security­risico’s. Binnen Netbeheer Nederland leveren we een constructieve bijdrage bij het vormen van de Europese Netwerkcode. Daarnaast werken we op het gebied van cybersecurity intensief samen met andere organisaties in zowel de private als de publieke sector. Op Europees niveau doen we dit via het European Network for Cyber Security (ENCS) met andere buitenlandse netbeheerders. Op nationaal niveau werken we onder andere samen met de Cyber Security Raad, de Commissie Vitale Infrastructuur van VNO/NCW, Netbeheer Nederland en het Nationaal Cyber Security Centrum. Met deze organisaties delen wij kennis over dreigingen en maatregelen, werken we samen aan standaarden en aan onderlinge ondersteuning in geval van een daadwerkelijke dreiging. Oefeningen, zoals de grootste Nederlandse cybercrisisoefening ISIDOOR, zijn hierbij een wezenlijk onderdeel.

Certificering

Stedin Groep voldeed in 2021 aantoonbaar aan de normen en richtlijnen op het gebied van veiligheid, kwaliteits­management, assetmanagement, milieuzorg en arbeidsomstandigheden.