In gesprek met: Guido Frenken & David Peters
Hoe gaan we de enorme opdracht van de energietransitie goed en slim oppakken? Het is een van de belangrijkste vraagstukken voor Guido Frenken, Global Head of Innovation & Digital van technisch dienstverlener EQUANS (onderdeel van ENGIE), en Stedin Chief Transition Officer David Peters.
Natuurlijk stond 2021 nog altijd in het teken van corona. ‘Vooral het intermenselijke aspect is belangrijker dan ooit', zegt Guido. ‘Het afgelopen jaar heeft laten zien hoe belangrijk de sociale contacten voor ons als mens zijn. Ook zien we dat de energietransitie top of mind is. Als je het nieuws kijkt, zit er altijd wel een duurzaamheidsonderwerp tussen. Dat is echt een enorme verandering in één of twee jaar tijd.’ De energietransitie is in alle heftigheid losgebarsten’, beaamt David. ‘En juist nu is het erg belangrijk om in gesprek te blijven. Veel mensen denken dat de energietransitie gaat over techniek en digitaliseren. Dat is ook belangrijk, maar de echte versnelling komt door het gedrag van mensen. Door de digitalisering, gecombineerd met corona, is het een risico dat ieder in zijn eigen wereld blijft hangen. Zeker als het ingewikkeld wordt, kun je je makkelijker verschuilen. En dat is nu juist niet wat we nu nodig hebben.’
Transitie gaat om gedrag
Een belangrijk onderdeel van de transitie is volgens Guido de boodschap dat de energietransitie niet pijnloos gaat zijn. ‘Uiteindelijk gaat een transitie om ander gedrag en om veranderingen die geld kosten. Om de pijn te verzachten, is het belangrijk om de juiste keuzes te maken, in oplossingen te denken en het gevoel te creëren dat als we het samen doen we dit kunnen.’ Doen we dat nu? Guido: ‘Nee, helaas. We zitten vast in patronen uit het verleden. Vooral in de besluitvorming is dat een groot probleem. Het kan bijvoorbeeld tot zeven jaar duren voordat je een vergunning hebt. Als je dan investeert, verbrand je door de wachttijd
alleen al veel geld. Geld dat ook naar een ander doel had kunnen gaan.’
Risico: ja of nee?
‘Een systeemtransitie kun je niet besturen’, zegt David. ‘Het is steeds schipperen. Wanneer neem je het risico wel om te investeren of een project te starten en wanneer niet? En risico nemen is niet iets wat we nu graag doen.’ Guido voegt toe: ‘Een goed voorbeeld is de warmtetransitie in Delft. Iedereen wil hier stappen zetten – wat op zich al uniek is – en er is een valide business case. Toch zit er een enorme vertraging in het proces, doordat alle hokjes moeten worden aangevinkt. Maar de hokjes maken niets uit voor het eindresultaat. Kan dat niet anders, denk ik dan bij mezelf?’ De transitie vraagt om doorzettingsvermogen, zegt David. ‘Maar het betekent ook dat we uit het bestaande moeten stappen en gewoon moeten zeggen: we doen het. Dat is lastig, zeker voor mensen in publieke functies. Die worden keihard beoordeeld op sociale media. Zij moeten echt een olifantenhuid hebben. Ik heb veel respect voor hen. Misschien is het een idee om meer te rouleren tussen bedrijfsleven en overheid, om over en weer meer begrip te kweken.’
Netten slim gebruiken
Ook als het gaat om het slim gebruik van de netten, is het zaak om steeds te kijken hoe we elkaar kunnen helpen en hoe we het net effectief kunnen gebruiken. ‘Daar valt nog een wereld te winnen, zeker als we data nog handiger kunnen inzetten’, zegt David. ‘En wat als we hier ook veel meer denken vanuit co-creatie?’ vult Guido aan. ‘Nu geldt voor de netbeheerder toch snel: “Gij zult aanleggen.” Ik zou willen dat we bij de netbeheerder kunnen binnenstappen en zeggen: dit is een maatschappelijke case: hoe kunnen we dit samen fixen?' David: ‘En wanneer we samen goed worden in die oplossingen, creëren we bovendien als Nederland een waardevol exportproduct!’
