File op het stroomnet: congestie
Netcongestie is te vergelijken met file, maar dan op het stroomnet. Bij congestie is de volledige capaciteit van het stroomnet bereikt of voorzien we dat het stroomnet deze grens gaat bereiken voordat we de benodigde uitbreiding kunnen realiseren. Congestie kan voorkomen bij zowel afname (gebruik) als teruglevering (opwek) van stroom. Het betekent dat we nieuwe klanten of bestaande klanten geen (additionele) transportcapaciteit kunnen bieden. Op dit moment hebben alleen grootverbruikers te maken met het feit dat er geen nieuwe transportcapaciteit wordt toegekend. Wel hebben huishoudens vaker te maken met spanningsproblemen.
In 2023 is het aantal congestiegebieden toegenomen in zowel het hoogspanningsnet van TenneT als in het regionale elektriciteitsnet van Stedin. Onderstaand overzicht van de congestiegebieden betreft een stand van zaken op 31 december 2023: op dat moment was er sprake van 22 congestiegebieden (inclusief Tennet). Tussen 31 december 2023 en het moment van publicatie van dit jaarverslag zijn er nieuwe congestiegebieden bijgekomen. Voor de recentste situatie verwijzen we daarom naar de website van Stedin.
Congestiegebieden TenneT in Stedin gebied
De congestiegebieden op het landelijke hoogspanningsnet van TenneT in Stedin's werkgebied zijn: de Rotterdamse haven en omliggende regio's, de provincies Noord-Holland, Zeeland en Utrecht.
Congestiegebieden Stedin
Naast congestie op het hoogspanningsnet van Tennet lopen we ook steeds vaker tegen de grenzen van ons eigen regionale net aan. In 2023 heeft Stedin voor het eigen regionale netwerk zestien nieuwe congestiegebieden aangekondigd, aanvullend op de twee gebieden waarvoor we al eerder congestie hadden aangekondigd.
Op het moment dat zich een tekort aan transportcapaciteit in het elektriciteitsnet voordoet, of het nu in het Tennet hoogspanningsnet is of in ons regionale net, kondigen we als netbeheerder congestie aan bij de toezichthouder, de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Dit kan zowel congestie in afname als congestie in teruglevering zijn, of een combinatie van beide. De congestie kunnen we meestal alleen oplossen met netverzwaring. En dat kost, zoals al eerder aangegeven, tijd. Tegelijkertijd onderzoeken we na de aankondiging van congestie daarom ook altijd de mogelijkheden voor congestiemanagement, bijvoorbeeld op Tholen Schouwen-Duivenland (zie kader).
Daarnaast werken we voortdurend aan technische oplossingen en oplossingen op het gebied van flex. Daarover staat meer in het hoofdstuk 'Benutten'.
Congestiemanagement Tholen en Schouwen-Duivenland (Noordring)
In 2023 heeft Stedin nader onderzoek én uitvraag gedaan om te kijken of er – op vrijwillige basis – flexibel elektriciteitsvermogen inzetbaar is om meer ruimte op het net van Tholen en Schouwen-Duivenland te creëren.
Naar aanleiding van deze oproep hebben we met drie klanten in de Noordring een contract gesloten voor de inzet van ‘flexvermogen’ voor de teruglevering van energie. De beperkte ruimte die daarmee is vrijgekomen, is volledig nodig om de groei van teruglevering door consumenten te faciliteren. Zodoende kan de wachtlijst voor grootverbruik klanten die duurzame stroom willen terugleveren (nog) niet worden ingelopen.
Omdat er meer flexibel vermogen nodig is, zet Stedin in 2024 vervolgstappen. Daarnaast werken we samen met TenneT hard aan het verzwaren van het elektriciteitsnet op Schouwen-Duiveland en Tholen. Er worden de komende jaren onder andere extra stations gebouwd in Zierikzee en Tholen, die beide gekoppeld worden aan een nieuw hoogspanningsstation van TenneT in Halsteren. TenneT heeft in november 2023 aangekondigd dat de extra stations in september 2028 in bedrijf kunnen worden genomen.
Wachtlijst
Vanwege congestie staan eind 2023 zo'n 1.100 bedrijven en instellingen op onze wachtlijst om aangesloten te worden. In Utrecht staan een ruime 800 klanten op de wachtlijst, in Zuid-Holland zo'n 160, in Zeeland zo'n 125 en in Noord-Holland 4. Bij 32 % van de bedrijven op de wachtlijst gaat het om teruglevering en bij 68 % om afname van elektriciteit met een totaal vermogen van ongeveer 650MW.
In ons werkgebied hebben we een leveringsbetrouwbaarheid van 99,9961%. De klanten die op een wachtlijst staan hebben echter een leveringsbetrouwbaardheid van 0%. Zij krijgen namelijk niet de aansluiting die zij nodig hebben of kunnen de elektriciteit die zij (willen) produceren niet kwijt op ons net. Het spijt ons zeer dat wij hen geen nieuwe transportcapaciteit kunnen bieden. We doen er dan ook alles aan om congestie te voorkomen, sneller te bouwen en onze netten zo goed mogelijk te benutten. Welke resultaten we hier in 2023 op hebben behaald, leest u in het hoofdstuk 'Alles op verder versnellen'.
