Mobiliteit
Ook in 2020 zet de opmars van elektrisch vervoer in ons land door, maar het tempo is als gevolg van Covid-19 anders dan verwacht. De totale verkoop van auto’s is in 2020 lager, maar het aandeel van elektrische auto’s hoger. Zo was in september 2020 20,9% van de verkochte auto's een elektrisch vervoersmiddel.
De laagspanningsnetten van Stedin bieden gedurende het overgrote deel van de dag voldoende capaciteit om in de laadbehoefte van al deze elektrische voertuigen te voorzien tot tenminste 2030. Daarvoor moet er wel op een slimme manier worden geladen: smart charging. De noodzaak van Smart Charging (zie kader op deze pagina) in de gebouwde omgeving, is via simulaties inzichtelijk gemaakt. Als Smart Charging de standaardtechniek wordt in de gebouwde omgeving, dan kunnen we uitbreidingen in capaciteit van ongeveer 800 laagspanningsnetten en/of trafo’s uitstellen of voorkomen. Dit levert niet alleen financieel voordeel op, maar leidt ook tot minder overlast voor gemeenten en burgers. Ook hoeven klanten niet te wachten op de plaatsing van een laadpaal.
De verwachting voor 2025 en 2030 wat het aantal elektrische voertuigen betreft is niet aangepast. In 2025 rijden er naar verwachting in Nederland 1 miljoen elektrische voertuigen rond (personenauto's, vrachtauto's en bussen) en in 2030 zo’n 2 miljoen.
Smart Solar Charging
In de Utrechtse regio werken we aan een duurzaam energiesysteem op wijkniveau: met het Stedin-innovatieproject Smart Solar Charging slaan we lokaal opgewekte zonne-energie in (deel)auto’s op via een slim en dynamisch snellaad- en opslagsysteem (Vehicle2Grid). De auto wordt zo onderdeel van het energiesysteem. Dit creëert flexibele opslagcapaciteit die pieken op het elektriciteitsnet reduceert. De lokaal opgewekte energie wordt op een later moment, als de vraag en de prijs hoog zijn, vrijgegeven aan de wijk. Dit systeem wordt ook wel ‘bidirectioneel’ genoemd. In 2020 hebben we 623 laadpalen geplaatst die geschikt zijn voor deze techniek (2019: 177). Dat is uniek in de wereld. Daarnaast nemen we de (technische) lessen die we hebben geleerd mee in andere aanbestedingen zoals in Zuid-Holland.
Groei van het aantal aansluitingen voor laadinfrastructuur ons verzorgingsgebied
In 2020 is Stedin in samenwerking met andere netbeheerders gekomen tot een nieuwe rapportage over het aantal aansluitingen voor laadinfrastructuur. Achter één aansluiting voor laadinfrastructuur kunnen één of meerdere laadpunten worden geïnstalleerd. Wij beschikken niet over de gegevens achter de aansluiting (het aantal laadpunten), maar wel over het aantal aansluitingen zelf.
Aantal aansluitingen kleinverbruik voor laadinfrastructuur
Het aantal kleinverbruik (KV) aansluitingen voor laadinfrastructuur is in 2020 toegenomen met 1.912 (2019: 1.237). Dat is een groei van bijna 55%.
Nationale Agenda Laadinfrastructuur
De Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL) geeft concreet vorm aan de uitdaging waar we voor staan: 1,8 miljoen laadpunten in 2030. Binnen de NAL is gekozen voor een regionale aanpak waarbij iedere Samenwerkingsregio een Regionale Aanpak Laadinfrastructuur (RAL) moet opstellen en uitvoeren. Stedin is een belangrijke partner bij het opstellen van de regionale plannen in ons werkgebied: de uitrol van de laadinfrastructuur heeft een grote impact op onze netten en uitvoeringscapaciteit.
In de NAL is specifiek een passage opgenomen over de uitrol van private laadinfrastructuur. Het belangrijkste uitgangspunt is dat er eenduidige afspraken gemaakt moeten worden over de manier waarop de semipublieke en private laadinfrastructuur, op bijvoorbeeld bedrijventerreinen en parkeergarages, bijdragen aan de publieke laadbehoefte. Eind 2020 is er voor iedere regio (dat zijn er 3 in ons werkgebied) een RAL opgesteld. Medio 2021 leveren gemeenten hun visies en vastgestelde plaatsingsbeleid op.
In Zeeland laad je op
In Zeeland is toerisme een belangrijk onderdeel van de economie. Met het thema “In Zeeland laad je op” maken de Provincie Zeeland en de Zeeuwse gemeenten de behoeften aan laadpunten zichtbaar. Netbeheerder Enduris toetst deze plankaarten aan de beschikbare netcapaciteit. Door in een vroeg stadium af te stemmen, zijn de wederzijdse verwachtingen realistisch en werken de partijen samen zodat de (buitenlandse) berijder van een elektrische auto niet wordt teleurgesteld.
ElaadNL
In samenwerking met de andere Nederlandse netbeheerders nemen Stedin en Enduris deel in ElaadNL: het kennis- en innovatiecentrum op het gebied van het slim laden van elektrische auto’s.
Om grote aantallen elektrische voertuigen probleemloos en veilig te kunnen laden, moeten nog veel zaken geregeld worden. Zo worden in het testlab van ElaadNL elektrische auto’s getest, onder andere op de effecten van het laden op de stabiliteit van spanning in het net. Door de omvorming van de wisselspanning van het net in gelijkspanning voor de batterij van de auto kunnen bij het opladen (supra)harmonische verstoringen ontstaan. Door slechte power quality kunnen andere apparaten verstoord raken en sneller slijten.
In 2020 heeft ElaadNL het voortouw genomen bij het opstellen van de NAL en de uitwerking daarvan. Bij aanbestedingen in verschillende gemeenten en provincies leveren zij de bestekken aan. Zo voorkomen ze dat er lokale verschillen optreden. ElaadNL heeft in 2020 elke laadpaal die op de markt is gekomen uitvoerig getest op kwaliteit zodat ze veilig op de Stedin, Alliander en Enexis netten kunnen worden geïnstalleerd. De standaarden en protocollen die nodig zijn voor smart charging zijn verder verbeterd, bijvoorbeeld op het gebied van Vehicle2Grid en cybersecurity. Op basis van mogelijke toekomstscenario's, schat ElaadNL in wat er op ons af gaat komen. Bijvoorbeeld bij elektrisch vrachtvervoer. Zo kunnen de netbeheerders hier rekening mee houden in plannen en investeringen. Naast vrachtvervoer is ook gekeken naar elektrische binnenvaart en bussen.
Een ander belangrijk aspect van een veilige laadinfrastructuur is cybersecurity. Vanwege de grote vermogens die al die ladende auto’s samen vertegenwoordigen en de connectiviteit van laadpunten (verbonden met internet en aanstuurbaar) is een goede cybersecurity cruciaal. Om ons net betrouwbaar te houden, nemen alle betrokken partijen (zoals de leverancier van de laadpaal en de netbeheerder) maatregelen om hacks te voorkomen.
Op weg naar zero emissie bussen
In het beleid op stad- en streekvervoer is gesteld dat busmaatschappijen voor 2030 over moeten zijn gestapt op zero-emissievoertuigen. Begin 2020 rijden er ongeveer 770 elektrische bussen in ons werkgebied op een totaal van 5.236. stuks.
Het aantal elektrische bussen in het openbaar vervoer is per einde 2020 ruim 1.300 stuks, circa 25% van het totale aantal. Binnen het verzorgingsgebied van Stedin is de groei in het aantal elektrische bussen in 2020 bescheiden geweest. Er is onder meer in Rotterdam een toename van 50 elektrische bussen gerealiseerd. Nog steeds is de verwachting dat driekwart van de bussen in het openbaar vervoer al in 2025 elektrisch is.
