Interview: Danny Benima en Michel Scholte

Welke impact heb je op mens en aarde? Die vraag telt voor bedrijven steeds zwaarder mee. CFO Danny Benima gaat in gesprek met Michel Scholte, directeur van True Price en Impact Institute, over duurzaamheid, leiderschap en de vraag ‘hoe meet en waardeer je als publiek maatschappelijk bedrijf je impact?’

Danny: “Toen ik in 2019 bij Stedin kwam werken, worstelde ik echt met die vraag. Hoe meet je je prestatie in een publiek maatschappelijk bedrijf? Want het gaat bij Stedin niet alleen om de euro’s, maar juist op de impact die je hebt op de maatschappij; het realiseren van de energietransitie, de bijdrage aan duurzaamheid, je sociale gezicht als werkgever, medewerkerstevredenheid et cetera. Tot op de dag van vandaag vind ik dat het meest complexe in mijn baan. Hoe doe jij dat?”

Michel: “Wij kijken bijvoorbeeld naar onze bijdrage aan de ontwikkeling, verspreiding en toepassing van nieuwe methodes om impact te meten. Maar ook bijvoorbeeld of onze salarissen gelijk zijn qua sekse. Wij vertalen onze impact naar financiële waarde, zodat je er op kan sturen. Eigenlijk precies zoals jullie dat ook doen bij Stedin. En we publiceren deze methodes met de Impact Economy Foundation.”

'Ik blijf bewust CFO'

“Duurzaamheid is een belangrijk thema voor ons”, zegt Danny. “Het is niet voor niets een van de randvoorwaarden van onze strategie Bouwen, Benutten en Beheren. Ik vind het dan ook een eer om in 2023 te zijn verkozen tot een van de CVO’s van het jaar.

Ik heb even getwijfeld of ik mijn titel ook zou veranderen in CVO (Chief Value Officer; een bestuurder die zich niet alleen richt op de financiële, maar ook op de maatschappelijke impact), maar ik blijf bewust CFO. De brede maatschappelijke waarde moeten we juist financieel vertalen, dat is toch de taal die mensen en bedrijven verstaan.”

Michel: “Ik ben het daar helemaal mee eens. Financials, bankiers, accountants; zij hebben soms weinig met de samenleving. Dat is een risico. We prioriteren niet op de juiste manier.”

Danny: “Als ik dat vertaal naar Stedin: de systeemkeuzes die we op beleidsniveau maken zijn bepalend voor het slagen van de energietransitie. Neem het principe ‘de vervuiler betaalt’. Ik vind dat dat leidend moet zijn, maar dat is nu niet altijd het geval. Partijen die zonne- of windmolenparken bouwen, betalen nu niet voor de maatschappelijke kosten die zij veroorzaken. Met een andere bril op zou je ook kunnen redeneren dat zij duurzame energie-opwek faciliteren en op die manier van waarde zijn. Het is complex.”

“Bij Stedin faciliteren we de energietransitie”, vervolgt Danny. “Als wij ons netwerk een jaar sneller uitbreiden, draagt dat bij aan de verduurzaming van Nederland. Daar ligt onze grootste toegevoegde waarde aan de maatschappij. Hoe belangrijk is het dan of die versnelling met een elektriciteitshuisje met een groen dak gebeurt? Het grotere belang is dat-ie er zo snel mogelijk staat. Zo proberen wij te prioriteren. Door te wegen hoe onze maatschappelijke impact zo groot mogelijk is.”

“Hetzelfde geldt voor onze elektriciteitskabels. Het liefst doen we dat met hergebruikt koper. Dat is duurder, maar wel circulair. Maar wat blijkt? Er zit meer weerstand in die kabels, dus je verliest meer elektriciteit; een complex dilemma, want wat is dan onder de streep beter?”

'We zijn in staat om de balans terug te brengen'

Michel: “Mensen hebben inmiddels bijna de hele planeet ontgonnen. Dat we daarmee het klimaat beïnvloeden gaat per ongeluk. We zijn een soort parasieten. Maar het kan ook anders: we zijn ook in staat om de balans terug te brengen. Met dat in het achterhoofd kun je ook naar het voorbeeld van de kabels kijken.”

“Als nieuw koper het beste alternatief is, omdat je dan het minste energieverlies hebt, kun je op een andere manier iets terugdoen voor de wereld. Bijvoorbeeld door de levensomstandigheden van mijnwerkers te verbeteren of de natuur te compenseren voor je impact. Als je dat doet, ben je in mijn optiek goed bezig”, aldus Michel.

Danny: “Vind jij dat we dat bij Stedin goed in beeld hebben?”

Michel: “Ten opzichte van het gemiddelde wel, maar ten opzichte van wat er nodig is niet. Dat is de harde waarheid. Je moet kijken naar het maximaal haalbare. Stedin steekt echt de nek uit en helpt om de nieuwe economie te creëren. Dat is leiderschap. Ik vind dat je mededogen mag hebben voor je eigen tekortkomingen, zolang je maar bewust bent van dat je ze hebt.”

Danny: “We doen er alles aan om onze CO₂-impact laag te houden. Op onze kantoren liggen zonnepanelen, onze auto’s zijn zoveel mogelijk elektrisch en we helpen collega’s met een renteloze lening om hun huis te verduurzamen. Toch weten we dat onze impact met name in scope 2 en 3 zit, bijvoorbeeld bij de inkoop van materialen en in het netverlies dat optreedt bij transport van elektriciteit. Elk bedrijf dat scope 2 en 3 niet in de ESG-strategie meeneemt, is wat mij betreft met de verkeerde dingen bezig.”

'Groot draagvlak gaat de energietransitie helpen'

Michel: “We zien helaas wereldwijd een antibeweging ontstaan, waarin de klimaatproblemen en de energietransitie geslachtofferd worden. Terwijl júist een groot draagvlak de energietransitie gaat helpen. Daarom geloof ik heel erg in burgerparticipatie. Hoe gaan we het energienetwerk invullen op een manier die past bij wat iedereen vindt? Daarin zou iedereen een stem moeten hebben."

Danny: “Dat vind ik ook. Tegelijkertijd zorgen dat soort democratische processen voor vertraging, terwijl we snakken naar versnelling. Neem bijvoorbeeld elektriciteitsstations in de wijk. Stedin ziet die graag zo standaard mogelijk, want dan staat het zo snel mogelijk op z’n plek. Maar bewoners willen steeds vaker dat ze qua ontwerp precies in de wijk passen of willen helemaal geen station in hun straat. Wij willen daar gesprekken over voeren, maar dat gaat ten koste van de snelheid.”

Michel: “Je had het net over de vervuiler betaalt, maar waarom niet de begunstigde betaalt? Dan krijgen mensen misschien een ‘lelijk’ station, maar ook een financiële compensatie om bijvoorbeeld de wijk mee te vergroenen.”

Danny: “Mooie gedachte. Daar kunnen we meer mee doen. Bij Stedin vinden we leveringszekerheid en betaalbaarheid van de energietransitie het allerbelangrijkste. Als we overal maatwerk moeten toepassen en onze energievraag blijft stijgen, wordt de transitie onbetaalbaar. Nederlanders vinden op dit moment dat ze 24/7, onbeperkt recht hebben op energie. Als dat absolute recht dreigt te worden aangetast, vindt de maatschappij daar wat van. Maar dat mag je best ter discussie stellen, vind ik. Altijd recht op energie kan, maar komt met een prijskaartje. Dat debat wordt in Den Haag nu niet gevoerd. Wij zien de kosten nu al heel hard stijgen en dat stopt voorlopig niet. Ik zie helaas dat politici dat echte verhaal niet vertellen.”

Michel: “Klopt. Ik hoop dat we als samenleving meer prijsgemeenschap gaan voelen. Dat we baten en kosten eerlijker verdelen. Dat begint bij verbinding tussen mensen. Stedin is wat dat betreft een parel van een bedrijf, want jullie verbinden alle lagen van de samenleving. Dat moet er ook meer komen op bestuurlijk niveau.”