Flexoplossingen

Naast technische oplossingen zoeken we naar nog meer alternatieven om het elektriciteitsnet optimaal te benutten. Bijvoorbeeld door afspraken te maken met klanten om afnamecapaciteit te reduceren op piekmomenten of actief capaciteit op het net in te zetten om het net in balans te houden. Dit noemen we flexibel (regel)vermogen en is onderdeel van congestiemanagement. De afspraken die we maken met klanten leggen we vast in flexcontracten. Met de in 2023 afgesloten flexcontracten hebben we onze target van 45MW beschikbaar regelvermogen gerealiseerd. We zien echter dat dit niet genoeg is en hebben daarom een ambitieus target van 500MW voor 2024 vastgesteld.

Een flexcontract moet voldoende aantrekkelijk zijn voor deelnemers, zodat zij er niet op achteruit gaan. Tegelijkertijd begrenzen wij het bedrag aan vergoedingen dat wij bereid zijn te betalen en kiezen we voor 'op kosten gebaseerde vergoedingen' voor de inzet van flexibel regelvermogen (zie kader). Dit betekent bijvoorbeeld dat een klant voor het terugregelen van vermogen op een zonnepark een vergoeding van Stedin ontvangt die vergelijkbaar is aan de omzet die de klant zou hebben gehad op de 'day ahead markt' uit de verkoop van energie die de klant anders had opgewekt.

Flexibel regelvermogen in Middelharnis en Noordring

In zowel congestiegebied Middelharnis als Noordring is dit jaar veelvuldig congestie regelvermogen ingezet. In beide gebieden zijn het windparken die op verzoek van Stedin op specifieke momenten minder energie hebben ingevoed. Op deze wijze is de netbelasting binnen de grenzen van wat toelaatbaar is voor het net gebleven en hebben zich daar geen uitvalsituaties voorgedaan tengevolge van overbelasting.

We beschikken over steeds meer oplossingen om de markt te kunnen bedienen. Daarin zijn grofweg twee oplossingsrichtingen te onderscheiden: het 'capaciteitsbeperkend contract' (CBC) dat voor de komende 24 uur (day ahead) wordt ingezet en 'redispatch' waarmee we de vraag naar transportvermogen proberen te verlagen door extra capaciteit in te kopen op bepaalde momenten van de dag (intraday).

Capaciteitsbeperkende contracten

In deze contracten worden afspraken over de inzet van flexibiliteit voor meerdere jaren vastgelegd. Er zijn meerdere contractvormen:

  • Capaciteitssturende contracten – Grote batterijsystemen zijn belangrijk om de energietransitie mogelijk te maken. Batterijsystemen helpen door op piekmomenten energie te leveren of af te nemen. Ze kunnen echter ook extra netcongestie veroorzaken. Capaciteitssturende contracten zorgen ervoor dat batterijen dit ongewenste gedrag niet gaan vertonen. In 2023 hebben we de eerste zes contracten getekend met aanbieders van grootschalige batterijsystemen, met een totaal vermogen van 18 MW. Hieronder zijn batterijen bij zon- en windparken, maar ook stand-alone batterijen.

  • Groepscapaciteitsmanagement – Bedrijven in congestiegebieden kunnen elkaar helpen door elektriciteit uit te wisselen zonder ons net te belasten. Zo kan een bedrijf met een groot zonnedak bijvoorbeeld elektriciteit leveren aan een koelbedrijf met uitbreidingsplannen. In congestiegebieden is het niet mogelijk voor grootverbruikers om een grotere aansluiting aan te vragen, maar via een samenwerking en slimme sturing kunnen plannen toch doorgang vinden. Stedin is in Tholen gestart met een eerste pilot voor bedrijven (zie kader Energyhub).

  • Statische capaciteitsbeperkende contracten – Het elektriciteitsnet is niet altijd volledig benut. Door capaciteit vrij te geven in bepaalde tijdsblokken lukt het Stedin om klanten die daar op kunnen anticiperen toch ruimte te geven op het net. In 2023 past Stedin deze contractvorm op beperkte schaal toe in een aantal pilotsituaties (zie kader Schoolvoorbeeld).

Schoolvoorbeeld

Voor de opening van de nieuwe middelbare school Het Element in Amersfoort was er onvoldoende capaciteit op het net om de school van elektriciteit te voorzien. De opening kwam hierdoor in de knel. Door samen met Stedin naar oplossingen te zoeken, kon de school toch op het gewenste moment open. De school onderzocht wanneer zij de meeste stroom verbruiken: tussen 8.00 en 16.00 uur. Met Stedin staat nu de afspraak dat de school tussen 16.00 uur en 20.00 uur minder elektriciteit verbruikt: het moment waarop huishoudens over het algemeen veel stroom verbruiken.

Redispatch

Waar capaciteitsbeperkende contracten een dag vooruit kijken kan Stedin met redispatch contracten bijsturen op de dag zelf. Een redispatch contract is meestal een tijdelijk contract om in een congestiegebied overbelasting van het netwerk te voorkomen. Voor het aanbieden en afhandelen van deze contracten maakt Stedin gebruik van het platform GOPACS (Grid Operators Platform for Congestion). Stedin plaatst de congestiesituatie als order in GOPACS. Deelnemers met een aansluiting in het congestiegebied kunnen reageren door een order te plaatsen op een bij GOPACS aangesloten energiehandelsplatform. Het gebruik van GOPACS is bij Stedin nog in de opbouwfase. We verwachten dat we GOPACS steeds vaker gaan inzetten.