Ontwikkelingen 2020

Risicobewustzijn

Na de implementatie van de nieuwe risicomanagement-applicatie in 2019, is deze het afgelopen jaar geoptimaliseerd. Het gebruik van deze applicatie door de organisatie zorgt ervoor dat we risico's consistent kunnen monitoren. In combinatie met de samenwerking met de juiste risico­specialisten in de organisatie levert dit een aanzienlijke bijdrage aan het zicht op het risicobewustzijn binnen Stedin Groep. In december 2020 is een eerste risicocultuurscan uitgevoerd. Dit levert input voor vervolgacties om onze risicocultuur in 2021 verder te optimaliseren.

Risicoraamwerk financiële verslaglegging en financiële risico’s

Na de verbeterslagen uit 2019 op belangrijke onderdelen is het risicoraamwerk voor de financiële verslaglegging (ICoFR) dit jaar volledig in gebruik genomen. Op deze wijze is er meer grip ontstaan op de risico’s die kunnen leiden tot een materiële fout in de jaarrekening. We monitoren periodiek onze verslagleggingsrisico's en leggen consistent onze controleprocedures vast die we uitvoeren in het kader van de financiële verslaglegging. Uit deze werkzaamheden komen verbeterplannen die deels al zijn doorgevoerd en deels nog zullen worden doorgevoerd. Het volledig doorvoeren van de herstelplannen zal leiden tot een meer aantoonbare en efficiënte beheersing van de bedrijfsvoering. Middels periodieke overleggen bespreken we de uitkomsten en bevindingen van de controleprocedures en of ons (risico)­raamwerk aanpassing behoeft. Deze overleggen zijn een samenwerking tussen de individuele afdelingen en de afdeling Corporate Risk Management. Internal Audit voert vanuit zijn functie (onafhankelijke) audits uit op de kwaliteit van de uitgevoerde controleprocedures en rapporteert hierover aan de betreffende verantwoordelijken en aan de RvB. Naast de financiële verslagleggingsrisico’s is ook gewerkt aan de beheersing van andere financiële risico’s. Dit is gebeurd via deep dives op financiële risico’s zoals krediet-, valuta- en renterisico’s. De uitkomsten van deze deep dives hebben geleid tot een verfijning van het huidige beleid.

Risico's en onzekerheden met een belangrijke impact in 2020

In 2020 heeft zich een aantal risico’s voorgedaan die een belangrijke impact hebben gehad op de bedrijfsvoering van Stedin Groep:

• Covid-19: Een onverwachte gebeurtenis in 2020 is de wereld­wijde Covid-19 uitbraak. Als bedrijf in de vitale sector heeft Stedin de verantwoordelijkheid om de levering van energie optimaal te waarborgen. Er zijn protocollen opgesteld om, met name voor de operationele activiteiten, op een verantwoorde manier door te kunnen werken. Toch heeft Covid-19 impact op verschillende werkzaamheden en doelstellingen van Stedin Groep. Zo heeft de grootschalige uitrol van slimme meters (GSA) vertraging op­ge­lo­pen, doordat werkzaamheden tijdelijk hebben stilgelegen. De werkwijze is nu aangepast op het coronabeleid. De oorspronkelijke GSA-doelstellingen voor 2020 zijn aangepast, waarbij we ernaar streven om zoveel mogelijk te verslimmen in het huidige werkpakket en maximaal 40.000 aanbiedingen over te houden aan het einde van de GSA. Daarnaast zullen wij minder kunnen investeren wanneer de klantvraag afneemt. Het is nog onzeker of alle opdrachten volledig en/of tijdig uitgevoerd kun­nen worden. Het risico rond materiaalschaarste speelde al langer. Door versnelde implementatie en gebruik van dash­boarding rond kritieke materialen hebben we tijdig ge­han­deld om grotere materiaalschaarste vanwege Covid-19 te voorkomen.
• Bereiken maximale aansluit- en transportcapaciteit Enduris: Door het niet tijdig verzwaren van de netten, bereiken we op korte termijn de maximale aansluit- en transportcapaciteit in een deel van het netgebied van Enduris. Hier is een vooraankondiging voor gedaan. Dit betekent dat de netten versneld verzwaard moeten worden om aan toekomstige klant- en netgedreven vraag te kunnen voldoen.
• Grote incidenten: Tijdens onderhoudswerkzaamheden heeft een grootschalige stroomstoring plaatsgevonden in Stedin-netgebied (Den Haag) in augustus. Hierdoor kwamen 37.000 klanten zonder stroom te zitten. Door de omvang en duur van de storing was de financiële impact groot. In Spaarndam heeft een particulier zelf een cv installatie aangesloten. Hierbij is de waterleiding aange­slo­ten op de gasleiding en is 7.000 liter water het hoofdnet van Stedin ingelopen. Bij de werkzaamheden om het water uit de gasleiding te verwijderen is de gasdruk in een groot deel van Spaarndam weggevallen.
• Project Gasnet: Het huidige gasnet is van grote maat­schap­pelijke en economische waarde. We onderzoeken hoe we het Stedin-gasnet ook kunnen inzetten voor het transport van andere duurzame gassen. In Uithoorn werken we onder andere samen met de gemeente, een woningcorporatie en leveranciers van cv installaties om ervaring op te doen met waterstof. Hier is een proefproject gestart waarbij een woonblok tijdelijk gereed is gemaakt voor verwarming op waterstof. Dit is de eerste ervaring met de ombouw.
• Terugroepen slimme meters van het merk L&G: Stedin gebruikt o.a. slimme meters van het consortium L&G. Begin dit jaar is een beperkt aantal gasmeters afgekeurd en uit voorzorg gewisseld na­dat een lekke meter was vastgesteld. De impact voor de or­ga­ni­satie is minimaal gebleken doordat de getroffen populatie beperkt is gebleven. De financiële gevolgen zijn op de meter­leverancier verhaald. De lekkage is onder de aandacht gebracht van het SodM en L&G heeft direct mitigerende maat­regelen getroffen waarmee het opnieuw voorkomen van het issue volledig is uitgesloten.

Risico’s en onzekerheden met een belangrijke impact in 2019: update 2020

In 2019 heeft zich een aantal risico’s voorgedaan die een belangrijke impact hebben gehad op de bedrijfsvoering van Stedin. Deze hebben zich op de volgende manier ontwikkeld in 2020:

• Stikstofproblematiek: De uitdaging rondom de stikstofdepositie blijft onveranderd groot, echter het verbod op bouwprojecten zonder vooruitzicht is opgeheven. In plaats van dit verbod worden er nu aanvullende eisen gesteld waarvan de haalbaarheid vooraf onderzocht moet worden. Dit vergroot de doorlooptijd en kosten van projecten. Als aanvullende eisen niet haalbaar zijn, kan de stikstofuitstoot worden gecompenseerd met de aankoop van emissierechten.
• Asbest in fitterskit: Na de constatering van asbest in kit­ver­bindingen eind 2019 is Stedin in samenwerking met andere netbeheerders gestart met de ontwikkeling en validatie van een veilige manier om deze kitverbindingen te bewerken of te verwijderen. Dit heeft voor de meest voorkomende situaties veilige alternatieve werkmethoden opgeleverd. Voor het bewerken en verwijderen van stijgleidingen wordt nog nader onderzoek verricht naar een veilige werkmethode. Standaard is men bij de werkvoorbereidingen alert op asbestverdachte situaties. Bij asbestverdachte locaties wordt altijd eerst een schouw gedaan om vast te stellen of er mogelijk asbest in de kitverbinding aanwezig is en de juiste voorzorgs­maatregelen en werkmethoden toegepast kunnen worden.
• Impact verhoogde tarieven TenneT 2020: In 2020 zijn de gesprekken met de ACM op dit onderwerp gecontinueerd. Dat heeft geleid tot een aanpassing in de berekeningsmethodiek voor de vergoeding van deze kosten. Deze gaat per 1 januari 2021 in en leidt tot een betere matching tussen kosten en opbrengsten voor alle regionale netbeheerders.
• Versneld saneren grijs gietijzer: In 2019 is gestart met het versneld saneren van grijs gietijzeren leidingen. Het reguliere saneringsprogramma is daarom opgeschaald. In 2020 is 139 km gesaneerd. Dit wordt uitgebreid naar 215 km per jaar in 2023-­2025. Om deze opschaling, en daarmee structurele verbeteringen te realiseren, is intensieve samenwerking met ketenpartners en gemeenten nodig in 2021.

Vooruitblik 2021

In 2021 blijft de kerngedachte van risicomanagement: het ondersteunen van de lijn bij de uitvoering van risico­ma­na­ge­ment. Hierbij zet de afdeling risicomanagement in op een excellente uitvoering van haar kerntaken in het risico­management-proces (zie hoofdstuk risicomanagement-proces). Sleutelbegrippen zijn: het creëren van een goed risicobewustzijn binnen de afdelingen, een compleet inzicht in de langetermijn- en korte termijn-onzekerheden en effectieve ondersteuning bij de risicobeheersing door de lijn. De ontwikkelingen omtrent Covid-19 zullen onzeker blijven. Daarom houden we ook in 2021 de impact van Covid-19 op Stedin Groep nauwgezet in de gaten.

Daarnaast zet de afdeling in op de verdere ontwikkeling richting Enterprise Risk Management. We laten ons leiden door de principes van goed ondernemingsbestuur uit de Corporate Governance Code. We vullen onze basisregisters met risico’s verder aan en implementeren maatregelen om deze risico's (verder) te beheersen.

Dit verbreedt de grond­slag voor het In control-proces verder en versterkt de aan­toon­bare mate van risicobeheersing. Hierbij geeft Corporate Risk een onafhankelijke opinie op de In control-verklaring. Ook gaan we de verschillende risicogebieden zoals infor­ma­tie­beveiliging, privacy, compliance en veiligheid meer integreren in de risicomanagement-applicatie, zodat een uniform risicobeeld ontstaat. Tot slot gaan we werken met risicolimieten. Deze geven een scherper beeld van wanneer risico’s zich op aanvaardbaar niveau bevinden en waar aanvullende actie nodig is.

Voor inzicht in de ongevallen in 2020 verwijzen we naar Veiligheid en security.

Voor inzicht in de uitvalduur van elektriciteit en gas verwijzen we naar Betrouwbaarheid van onze netten.

Voor inzicht in onzekerheden over de slimme meter verwijzen we naar Hoge kwaliteit van producten en diensten.