Financieel, economische prestaties

De ombouw van het energiesysteem is een voorwaarde om de gestelde klimaatdoelen te halen en te faciliteren dat de economie in 2050 klimaatneutraal is. Dit voorjaar becijferde PwC dat de drie grootste regionale netbeheerders (Liander, Stedin en Enexis Netbeheer) en de beheerder van het lande­lijke hoogspanningsnetwerk (TenneT) tot 2050 zeker 102 miljard euro moeten investeren in het elektriciteitsnet en de regionale gasnetten. Het wordt steeds duidelijker dat het alleen mogelijk is om de financiering rond te krijgen wanneer alle partijen met elkaar samenwerken van toezichthouders tot overheden. Dit jaar heeft dan ook in het teken gestaan van intensief overleg met een groot aantal stakeholders. Zo zijn er twee rondetafelbijeenkomsten geweest met ver­tegen­woor­digers van de netbeheerders, VNG/IPO, de ACM en het ministerie van EZK. Dit heeft mooie resultaten opgeleverd. Tegelijkertijd is er nog veel nodig om de benodigde finan­ciering tot in ieder geval 2030 rond te krijgen.

Oplopende investeringen

Stedin's totale investeringen in de energietransitie lopen van 2021 tot en met 2030 naar verwachting op tot ruim € 8 miljard. Dat is bijna € 2 miljard meer dan eerder begroot voor deze periode. Tegelijkertijd zijn de ontwikkelingen van Fit for 55, maar ook rond congestie nog niet in deze cijfers verwerkt. Zodra duidelijk is hoe de plannen gerealiseerd moeten worden, wordt de doorrekening geactualiseerd en zal de investeringsagenda nog verder oplopen. De investeringen van Stedin in het energienetwerk zijn nodig om het net veilig en betrouwbaar te houden, de klimaatdoelstellingen te behalen, de ambities in de Regionale Energiestrategieën te verwezenlijken en de economische groei te faciliteren. Het geld hiervoor komt deels uit eigen inkomsten en voor een deel uit leningen die wij aangaan. Maar er is ook aanvullend eigen vermogen nodig.

Kapitaalbehoefte

Naast de reeds gestorte € 200 miljoen aan eigen vermogen, verwacht Stedin aanvullend minimaal € 800 miljoen nodig te hebben. Dat is de onder­grens om aan de kerntaak te blijven voldoen en een 'A'-categorie creditrating aan te houden. Investeringen moeten dan verder worden getemporiseerd en er is geen financiële buffer. In de wenselijke situatie is Stedin in staat om met voldoende financiële ruimte de energietransitie en de economische groei maximaal te faciliteren en beheer en onderhoud op het juiste risiconiveau te brengen en houden. In dit scenario verwacht Stedin minimaal € 1,8 miljard nodig te hebben om ook de volgende generaties te voorzien van een veilig en betrouw­baar net. Vanuit haar verantwoordelijkheid zet Stedin in op dit wenselijke scenario.

En-en-strategie

Naast de juiste regelgeving is de enige manier om voldoende financiële middelen te genereren een en-en-strategie. Dus zowel de eigen organisatie steeds efficiënter maken, èn lobbyen voor verbeteringen in de regulering, als huidige en mogelijk nieuwe aandeelhouders vragen om bij te dragen. Op alle vlakken zijn resultaten geboekt in 2021.

Effectief en efficiënt werken

In 2018 is een vijfjarig efficiencyprogramma ingezet dat moet leiden tot een structurele besparing op onze uitgaven. Over de doelstellingen en de resultaten van dit efficiency­programma leest u meer in het hoofdstuk Betaalbare en efficiënte dienstverlening.

Langetermijnfinanciering 

Stedin doet een beroep op haar aandeelhouders. Voor de korte termijn hebben de aandeelhouders in 2021 een kapitaal­bijdrage van € 200 miljoen gedaan om het eigen vermogen van Stedin te versterken, nadat ze het verkoop­resultaat uit 2019 van € 251 miljoen gerelateerd aan de ver­koop van Joulz Diensten grotendeels in de onderneming hebben achter­gelaten. Aan­deel­houdende gemeenten konden indi­vi­du­eel intekenen voor de uitgifte van cumulatief preferente aan­delen. Tijdens de aandeelhoudersvergadering van 25 juni hebben de aan­deel­houders de kapitaalbijdrage goedgekeurd. 80% van de aandeelhouders tekenden in voor de preferente aan­delen. Zij hebben daarmee een belangrijke volgende stap gezet in een financieel gezonde toekomst van Stedin Groep en ondersteunen hiermee de voortgang van de energie­tran­sitie in onze regio. Stedin en haar aandeelhouders zijn, conform de gemaakte afspraken rond de bijdrage van € 200 miljoen, vanaf het najaar 2021 opnieuw om de tafel gegaan voor de invulling van de kapitaalbehoefte op de lange termijn.

Verkenning nieuwe aandeelhouders

De financiering van de energietransitie vraagt iets van ons als netbeheerder, van onze aandeelhouders, maar ook van andere partijen zoals de centrale overheid. In 2021 consta­teerden de ministeries van Economische Zaken & Klimaat en Financiën dat er naast het Methodebesluit een aanpassing nodig is om de ombouw van het energiesysteem te kunnen bekostigen. Stedin, Alliander en Enexis zijn samen in gesprek met de ministeries over een verdere concretisering en betrekken hun aandeelhouders hierbij. Ook onderzoeken we de mogelijkheden om andere nieuwe aandeelhouders aan te trekken. Stedin ziet een strategisch belang om nieuwe gemeentelijke en provinciale aandeelhouders aan zich te binden. We moeten immers als partners optrekken om tot 2050 als publieke organen de energietransitie te realiseren.

Eigen vermogen

Stedin Groep heeft in maart met succes een eeuwigdurende achtergestelde hybride obligatie van €500 miljoen geher­financierd. De obligatie heeft een couponrente van 1,500% en is vervroegd aflosbaar in maart 2027. De uitgifte van de obligatie stelt Stedin in staat de bestaande hybride obligatie met een couponrente van 3,25% af te lossen. Deze hybride herfinanciering leidt tot een daling van Stedin’s kapitaal­kosten. De opbrengsten zijn bestemd voor algemene bedrijfsdoeleinden, met een nadruk op de energietransitie.

Vreemd vermogen - Stedin Groep geeft groene obligatie uit

Stedin Groep heeft in november voor de tweede maal met succes een groene obligatie uitgegeven. De € 500 miljoen die hierdoor ter beschikking komt, is gekoppeld aan inves­te­ringen die Stedin Groep doet in duurzame projecten zoals het aansluiten van nieuwe windmolens en zonneparken aan Stedin’s elektriciteitsnetwerk en energiezuinige huisvesting. De lening van € 500 miljoen heeft een looptijd van 5 jaar, een uitgifteprijs 99,666% en een couponrente van 0,0%. Stedin Groep heeft met deze uitgifte bestaande en nieuwe duurzame investeerders aan zich kunnen binden. De uitgifte is 4 keer overtekend. Dit is mede te danken aan de uitstekende voorwaarden waartegen de lening is uitgeven. De obligatie is genoteerd aan Euronext Amsterdam. Meer informatie over het Green Finance Framework en de Green Bond Reports vindt u op onze website.

Voor de uitgifte van deze groene obligatie heeft er naast de laatste wet- en regelgeving een update plaatsgevonden van het Green Finance Framework. Deze update stelt Stedin in staat ook in de toekomst groen schuldpapier te kunnen blijven uitgeven. Het framework is beoordeeld door ISS ESG als onafhankelijke deskundige. Daarnaast heeft ISS ESG Stedin als bedrijf een algehele duurzaamheidsrating gegeven van B, waarbij Stedin tot de top 10 binnen haar sector behoort.

In 2019 heeft Stedin voor het eerst een groene obligatie uitgegeven. In het hoofdstuk 'Impact op mens en milieu' leest u over een paar voorbeelden van de groene inves­te­ringen die we vanuit deze obligatie hebben gerealiseerd.

Creditrating

Standard & Poor's (S&P) heeft de A- creditrating met stabiel vooruitzicht van Stedin Groep herbevestigd. Ze geven daarbij in hun rapport aan dat ze zien dat Stedin voor de periode 2021 - 2023 geen financiële buffer meer heeft onder de huidige rating. De lagere inkomsten in combinatie met de stijgende investeringen monden uit in een aanhoudende negatieve cashflow. Dit zorgt voor een druk op de financiële ratio's. Desondanks constateert S&P dat Stedin vastberaden is om haar 'A'- creditrating vast te houden. De kapitaalstorting van € 200 miljoen laat zien dat de aan­deelhouders dit ondersteunen. In gesprekken geeft S&P aan dat een formele, publieke bevestiging hiervan nog ontbreekt. S&P ziet als noodzaak dat Stedin Groep zich de komende periode inzet om haar financiële positie te versterken, bijvoorbeeld door een verhoging van het eigen vermogen via nieuwe of bestaande aandeelhouders. Ze geven daarbij aan de vinger aan de pols te houden en de voortgang te monitoren.

EU Taxonomie

De EU Taxonomie is een onderdeel van de Green Deal van de Europese Unie om in 2050 een klimaatneutraal continent te zijn. Taxonomie is een leidraad voor investeringen in duurzaamheid en maakt duidelijk welke van onze activiteiten duurzaam mogen heten en bijdragen aan het voorkomen van klimaatverandering of het beperken van de gevolgen ervan (klimaatadaptatie). In 2021 voldoet Stedin aan de eerste rapportage verplichtingen. Wij zijn als onderneming van openbaar belang verplicht om over het boekjaar 2021 conform deze EU Taxonomie te rapporteren over het duurzame aandeel van onze omzet, kapitaaluitgaven (CapEx) en het aandeel operationele uitgaven (OpEx).

Aan de hand van NACE-codes (een indeling naar economische activiteiten door de Europese Unie) zijn duurzame economische activiteiten inzichtelijk gemaakt. Dit zijn de 'taxonomie-eligible' economische activiteiten. De hoofdactiviteiten van Stedin vallen onder NACE-code ‘35.13 Distributie van elektriciteit’ en ‘36.0 Aanleg, uitbreiding en exploitatie van wateropvang-, behandelings- en toe­voer­systemen'. Niet duurzame economische activiteiten maken onderdeel uit van de 'taxonomie non-eligible' economische activiteiten. Hieronder valt NACE-code '35.22 Distributie van gas'. Mogelijk volgt hier in de toekomst een andere zienswijze op met impact op de hoogte van de eligible economische activiteiten van Stedin. Over de niet duurzame economische activiteiten en daarmee samenhangende omzetstromen, kapitaaluitgaven en operationele uitgaven rapporteren we conform de voor 2021 geldende EU-Taxonomie regels in ons jaarverslag.

De totale omzet onder de EU Taxonomie sluit aan bij de IFRS verslaggevingsstandaarden. Die is daarmee gelijk aan de totale omzet zoals opgenomen in de jaarrekening. Onder de omzet die valt onder de NACE code 35.13 zijn opbrengsten verantwoord van verrichte diensten voor de aansluiting en het transport van elektriciteit, meetdiensten en overige dienstverlening zoals het verhuren, installeren en beheren van elektrische installaties. De operationele uitgaven opgenomen onder de code 35.13 zijn uitgaven voor onderhoud en storingen aan activa voor de instandhouding van ons elektriciteitsnetwerk. De kapitaaluitgaven onder 35.13 bestaan uit alle investeringen in materiële vaste activa gerelateerd aan ons elektriciteitsnetwerk. De kapitaaluitgaven die vallen onder de NACE code 36.0 bestaan uit materiële vaste activa voor de leidingen en installaties van het waternetwerk in de provincie Zeeland.

De EU Taxonomie kent zes milieudoelstellingen. In 2021 zijn de omschrijvingen van de door de Europese Unie aangemerkte duurzame economische activiteiten alleen nog uitgewerkt voor twee van de zes milieudoelstellingen, name­lijk klimaatmitigatie en klimaatadaptatie. De uitwer­king van de andere vier doelstellingen door de Europese Unie volgt in 2022. Hier dient Stedin aan te voldoen over boekjaar 2022. Het gaat dan om: het duurzaam gebruik en de bescherming van water en mariene hulpbronnen, de transitie naar een circulaire economie, de preventie en bestrijding van verontreiniging en de bescherming en het herstel van de biodiversiteit en ecosystemen. Met de introductie van deze laatste vier doelstellingen worden de volgende bepalingen belangrijk om vast te stellen of een economische activiteit als duurzaam is aan te merken: 1. Substantieel bijdragen aan ten minste één van zes milieudoelstellingen, waaronder de transitie naar een circulaire economie; 2. Geen significante schade berokkenen aan een van de andere vijf milieudoelstellingen; 3. Voldoen aan minimale sociale waarborgen.

Onderstaand figuur laat de inschatting zien van de netto impact van Stedin op de thema’s van de EU Taxonomie. Naast directe impact door ecologische schade van de inkoop van goederen en afval, omvatten de weergegeven impacts de klimaat- en milieu impacts door onze rol in de energieketen. De belangrijkste manier waarop we de nu nog netto negatieve impacts kunnen verminderen, is door het faciliteren van de energietransitie. Zo leidt het vergroenen van de energiemix tot een grote reductie in de bijdrage aan klimaatverandering, luchtvervuiling en watervervuiling. Een analyse op de klimaatthema’s van de EU Taxonomie laat zien dat in 2021 61% van onze investeringen als eligible wordt gezien (zie de tabel op de vorige pagina). Naast onze ketenverantwoordelijkheid hebben we een directe impact vanuit onze eigen operatie. Hoe wij aan de reductie van onze eigen klimaat- en milieu impact werken, leest u terug in het hoofdstuk 'Positieve impact op mens en milieu' en in 'Het meten van impact'.