Risicomanagement
Om onze (strategische) doelstellingen te behalen is het managen van risico's en kansen een cruciale taak. Daarom hebben we risico's en kansen opgenomen in onze jaarplancyclus. Dit helpt ons om gericht om te gaan met onzekerheden (risico's en kansen) bij het bereiken van onze doelen.
Risicogovernance
Risicomanagement is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de raad van bestuur en de directie, ondersteund door stafafdelingen zoals Corporate Risk Management, Veiligheid, Gezondheid, Milieu & Kwaliteit, Business Continuity Management, Security, Corporate Affairs, Compliance & Integriteit en Treasury. De afdeling Asset Management is belast met het opstellen van voorstellen voor (vervangings)investeringen op basis van een risicoanalyse volgens de NTA 8120 (ISO 55000)-standaard. Operationele assetrisico's zijn opgenomen in het investeringsplan. Het onderwerp Risk komt vier keer per jaar aan bod tijdens de vergaderingen van de Auditcommissie van de raad van commissarissen. Belangrijke tekortkomingen, significante wijzigingen of belangrijke verbeteringen in het interne beheersing- en controlesysteem behandelen we met de raad van bestuur en de auditcommissie van de raad van commissarissen. Op onze website staat een uitgebreide beschrijving van onze risicomanagement governance.
Risicomanagementproces
Binnen het Enterprise Risk Management (ERM)-raamwerk van Stedin Groep brengen we zowel lange- als korte termijn onzekerheden in kaart. Dit raamwerk is voor een groot deel vertaald naar een In Control Framework (ICF), bestaande uit de risicocategorieën Tactisch/Operationeel, Financieel, Fraude, Business Continuity, Compliance/Privacy, Information Security en Financiële verslaggeving. Bij de ontwikkeling van dit raamwerk hebben we ons laten inspireren door het COSO-raamwerk en de ISO 31000-standaard. Het risicomanagementproces is geïntegreerd in de standaard businessplanning- en controlcyclus. Daarnaast passen we de Corporate Governance Code toe op ons risicomanagement.
Langetermijnonzekerheden
Elk kwartaal actualiseren we de ontwikkelingen rondom lange termijn (strategische) onzekerheden (risico's en kansen) en rapporteren deze aan het MT Strategie. We vergelijken deze onzekerheden met onze risicobereidheid en gebruiken ze als input bij de selectie van veranderprogramma's binnen Stedin. Daarnaast zijn ze onderdeel van de financieel-strategische prognoses en nemen we ze mee in het jaarplanproces. Een toelichting van onze belangrijkste risico's en kansen staat verderop in de paragraaf 'Belangrijkste strategische kansen en risico's Stedin Groep 2023'.
Kortetermijnonzekerheden
Kortetermijnonzekerheden, met een horizon van ongeveer één jaar, omvatten operationele risico's zoals storingen, fraude en verslaggevingsrisico's. Het management inventariseert en actualiseert de risico's en beheersmaatregelen minstens één keer per jaar via risico- en beheersingssessies. Periodiek beoordeelt het afdelingsmanagement of de beheersmaatregelen effectief zijn en bepaalt verbeterpotentieel en acties. Twee keer per jaar rapporteert het management van elk bedrijfsonderdeel via een 'in-control-statement' aan het bestuur over integriteit, strategie en doelen, risico's en beheersing, externe verslaglegging en wet- en regelgeving. Deze verklaringen vormen een belangrijke basis voor de In control-verklaring van de raad van bestuur.
Risicobereidheid
Om onze organisatiedoelstellingen te realiseren, moeten we in bepaalde mate risico nemen. Naar aanleiding van de nieuwe strategie is de risicobereidheid herijkt en zijn de categorieën waarover de bereidheid wordt uitgesproken aangepast. Door deze aanpassing sluiten de categorieën aan op het interne sturingsmodel. Bij de herijking van de risicobereidheid is mede rekening gehouden met de veranderde omgeving waarin wij opereren. De mate waarin we bereid zijn om risico’s te nemen (de risicobereidheid) verschilt per risicocategorie:
Bij zowel de risico’s als de kansen zoekt Stedin Groep continu de balans tussen haar maatschappelijke rol, de beschikbare (financiële) middelen en de omgeving.
Veiligheid: Avers
Voor een bedrijf als Stedin staat veiligheid altijd op de eerste plaats. Op het gebied van veiligheid willen wij geen nalatig handelen door Stedin-medewerkers met lichte verwonding (met verzuim) of ernstiger tot gevolg. Voor inzicht in de ongevallen van 2023 verwijzen we naar Veiligheid & Cybersecurity.
Kwaliteit van dienstverlening: Mijdend / Neutraal
Op het gebied van kwaliteit van dienstverlening willen wij geen risico’s met een redelijke mate van congestie dan wel sterke verslechtering van kwaliteit en efficiëntie van dienstverlening tot gevolg.
Financieel: Neutraal
Op financieel gebied willen wij geen onverwachte financiële schade met een potentiële impact van groter dan € 20 miljoen tot gevolg.
Wet- en regelgeving: Neutraal
Op het gebied van wet- en regelgeving willen wij geen risico’s met last onder dwangsom, boetecategorie 5-6 of een vervolging van een bestuurder als gevolg.
Klant en Imago: Mijdend
Op het gebied van Klant en Imago willen wij geen risico’s met een redelijke negatieve beeldvorming bij klanten, aandeelhouders en overige stakeholders als gevolg.
Duurzaamheid: Avers
Op het gebied van duurzaamheid willen wij geen risico’s met een beperkte of hogere toename van milieubelasting in de eigen bedrijfsvoering tot gevolg.
Ontwikkelingen 2023
De ontwikkelingen in de samenleving en de energiemarkt hebben hun weerslag op de risico's en de ontwikkelingen daarin die Stedin beheerst. De geopolitieke ontwikkelen hebben, net als in 2022, geleid tot verhoogde risico’s met een impact dit jaar. Daarnaast is de versnelling in de energietransitie een feit. De onzekerheden die gepaard gaan met de impact ervan leiden tot focus en bijsturing. De continue veranderingen in externe ontwikkelingen liggen (deels) buiten de eigen beïnvloedingssfeer, maar kunnen wel een (grote) impact hebben op de organisatie. Daarom is het soms lastiger te bepalen of de organisatie als geheel ‘In Control’ is. Mitigerende maatregelen hebben daarom betrekking op zaken die binnen de beïnvloedingssfeer liggen en op het monitoren alsmede voorspelbaar maken van externe ontwikkelingen.
Belangrijke externe ontwikkelingen in 2023:
Rijksbijdrage: Het Rijk versterkt het eigen vermogen van Stedin met € 500 miljoen en is voor 11,9% aandeelhouder geworden. Het risico ‘Toenemende druk om op lange termijn de 'A'-categoriecreditrating (bij S&P) in stand te houden’ is hiermee dusdanig afgenomen dat dit niet meer als langetermijnonzekerheid wordt gemonitord.
Congestie: Twee belangrijke strategische risico's die hierbij een rol spelen zijn 'Onvoldoende grip op toekomstige klantvraag' en 'Niet genoeg aansluit- en transportcapaciteit'. We verwachten dat de komende jaren risico's verbonden blijven aan het op elkaar afstemmen van klantvraag en de beschikbare transportcapaciteit. Deze risico's lichten wij in detail toe in de toelichting bij de zes belangrijkste risico's verderop in het hoofdstuk.
Spanningsknelpunten: Een andere belangrijke ontwikkeling in 2023 is de snelle toename van zon-op-dak en toename van aantal warmtepompen en gebruik van elektrische auto's en daarmee de belasting van onze laagspanningsnetten. We zien steeds vaker dat daardoor spanningsknelpunten optreden. Daarom is 'Snelle toename spanningsknelpunten in laagspanningsnetten' als nieuw strategisch risico toegevoegd.
Maakbaarheid: De maakbaarheid van onze bouwopgave wordt onder andere begrensd door beperkte beschikbaarheid van materialen, arbeid en ruimte. Stedin heeft, net als andere netbeheerders, het nieuwe investeringsplan gepubliceerd. Hierin wordt uitdrukking gegeven aan de strategie en grootschalige investeringen in het uitbreiden, onderhouden en verzwaren van het elektriciteit- en gasnet. Dit is nodig om voorbereidingen te treffen voor het energiesysteem van de toekomst. Een nadere duiding van het risico omtrent de realisatie van voldoende aansluit- en transportcapaciteit en hoe we hierop hebben ingezet staat bij de beschrijving van de belangrijkste risico's verderop in dit hoofdstuk. Het geopolitieke spanningsveld blijft impact hebben op de leveranciers- en materiaalmarkten. Hierdoor ervaart Stedin onrust rondom de beschikbaarheid van componenten en materialen. We hebben aanvullende beheersmaatregelen getroffen om de beschikbaarheid van (strategische) materialen veilig te stellen. Doordat de strategische voorraden zijn verhoogd in 2023 is dit risico gedaald van 'Top' naar 'Hoog'. Twee andere aspecten die risico's met zich meebrengen die de maakbaarheid van onze bouwopgave raken, zijn personeelskrapte en beschikbaarheid van onder- en bovengrondse ruimte.
Overige ontwikkelingen
ESG: In 2023 hebben we onze ESG-strategie herijkt. De strategische risico’s zijn gekoppeld aan de hieruit voortkomende thema’s. Zodra ESG doelen onderdeel zijn van de jaarplannen van de diverse bedrijfsonderdelen vallen deze doelen binnen het proces zoals hiervoor omschreven met kortetermijnonzekerheden.
Infracontracten: Stedin heeft de samenwerking met aannemers verstevigd door nieuwe infracontracten aan te gaan. Het aangaan van nieuwe contractvormen brengt onzekerheden met zich mee, zowel in kansen als risico's. Om deze te beheersen heeft de organisatie verschillende risicoworkshops georganiseerd en worden periodieke gesprekken gevoerd. De voordelen en risico's van deze contractvorm zullen zich in het komend jaar gaan uitwijzen.
Andere onderwerpen
Naast de hiervoor genoemde ontwikkelingen zijn er ontwikkelingen op andere risicogerelateerde onderwerpen die uiteindelijk niet onze belangrijkste strategisch kansen of risico’s raken. Bijvoorbeeld de veranderingen in het klimaat die op de lange termijn gevolgen kunnen hebben voor het Stedin gebied. Op dit moment wordt klimaat niet als één van de grootste strategische risico’s gezien. Dit betekent niet dat dit voor Stedin geen risico’s zijn. Voor inzicht in de klimaatgerelateerde risico’s’ en hoe Stedin hiermee omgaat verwijzen we naar 'Risico's door klimaatverandering'. Voor inzicht in onze financiële risico’s verwijzen we naar 'Beheersing van financiële risico’s'. Onze financiële verslaggevingsrisico’s zijn nader toegelicht in de onderdelen 'Schattingen, aannames en veronderstellingen'.
Belangrijkste strategische kansen en risico's Stedin Groep 2023
We geven een overzicht van onze belangrijkste kansen en risico's en beschrijven onze top 5 strategische risico’s. Het proces van strategische risico's lichten we verder toe in de paragraaf 'Risicogovernance' aan het begin van dit hoofdstuk.
Koppeling risico’s aan strategische speerpunten en materiële onderwerpen
Nr | Omschrijving | Categorie | Bouwen | Benutten | Beheren | Randvoorwaarden | Dubbele Materialiteit | Ontwikkeling tov 2022 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Cyberaanval met schade aan maatschappij en bedrijfsvoering | Kwaliteit van dienstverlening | x | Toegang tot Energie en leveringsbetrouwbaarheid | = | |||
2 | Niet genoeg aansluit- en transportcapaciteit | Kwaliteit van dienstverlening | x | x | Toegang tot Energie en leveringsbetrouwbaarheid | = | ||
3 | Onvoldoende grip op toekomstige klantvraag | Kwaliteit van dienstverlening | x | x | Toegang tot Energie en leveringsbetrouwbaarheid | + | ||
4 | Beschikbaarheid en kwaliteit van data onvoldoende op orde | Wet- en regelgeving | x | Toegang tot Energie en leveringsbetrouwbaarheid | = | |||
5 | Gasinvesteringen lastig te plannen | Financieel | x | x | Toegang tot Energie en leveringsbetrouwbaarheid | = | ||
6 | IT/OT-landschap ontoereikend voor de toekomst | Kwaliteit van dienstverlening | x | x | x | x | Toegang tot Energie en leveringsbetrouwbaarheid | ↑ |
7 | Drukte in buitenruimte en ondergrond | Kwaliteit van dienstverlening | x | x | Toegang tot Energie en leveringsbetrouwbaarheid | ↑ | ||
8 | Snelle toename spanningsknelpunten in laagspanningsnetten | Klant & Imago | x | x | x | Toegang tot Energie en leveringsbetrouwbaarheid | + | |
9 | Grotere kans op vervangingsgolf van verouderde assets | Financieel | x | Toegang tot Energie en leveringsbetrouwbaarheid | = | |||
10 | Niet beschikken over voldoende mensen met de juiste competenties | Kwaliteit van dienstverlening | x | Goed werkgeverschap | = | |||
11 | Materiaalbeschikbaarheid | Kwaliteit van dienstverlening | x | x | x | Toegang tot Energie en leveringsbetrouwbaarheid | ↓ | |
12 | Dienstverlening op kerntaken onvoldoende op orde | Klant & Imago | x | x | x | Klant- en stakeholderbeleving | ↑ | |
13 | Netverliezen | Financieel | x | Toegang tot Energie en leveringszekerheid | ↓ | |||
14 | Impact van ongevallen gerelateerd aan Stedin Groep | Veiligheid | x | Goed werkgeverschap | = | |||
15 | Sturing op cultuurwaarden en gedrag is onvoldoende effectief | Kwaliteit van dienstverlening | x | Bedrijfsethiek, integriteit en goed bestuur | = |
Koppeling kansen aan strategische speerpunten en materiële onderwerpen
Nr | Omschrijving | Bouwen | Benutten | Beheren | Randvoorwaarden | Dubbele Materialiteit | Ontwikkeling t.o.v. 2022 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Toepassing nieuwe energiedragers | x | Toegang tot Energie en leveringsbetrouwbaarheid | = | |||
2 | Integrale afweging maken bij investeringen tussen elektriciteit, gas of toekomstige energievormen | x | x | Toegang tot Energie en leveringsbetrouwbaarheid | = | ||
3 | Ontwikkelen en inzetten van disruptieve technologieën en methoden | x | x | Toegang tot Energie en leveringsbetrouwbaarheid | ↓ | ||
4 | Stedin positioneren en profileren als relevante partner in de energietransitie | x | x | x | Klant- en stakeholderbeleving | = |
Ontwikkelingen strategische risico's en kansen
Tijdens de evaluatie van de risico's en kansen zetten we de waarschijnlijkheid dat een risico of kans optreedt af tegen de mogelijke impact ervan op het behalen van onze drie strategische speerpunten. Dit heeft in 2023 geleid tot de risicomatrix op de volgende pagina.
Risico’s bewegen continu als gevolg van vele onzekere factoren. Een aantal strategische risico’s is hiervoor al benoemd bij het onderdeel 'Belangrijke externe ontwikkelingen in 2023'. Ten opzichte van 2022 zien we dat de focus vanuit de nieuwe strategie op bouwen, benutten en beheren ervoor heeft gezorgd dat we sommige risico’s en kansen niet meer als langetermijnonzekerheden hoeven te zien. Dit houdt niet in dat dit voor Stedin geen risico’s of kansen meer zijn, maar dat deze op een andere manier worden gemonitord. Dit heeft betrekking op de risico’s: ‘Grootschalige terughaal van producten’, ‘Milieuverontreiniging van de omgeving’, ‘Onzekerheid implicaties veranderende (E&G) wet- en regelgeving (NL en/of EU)’ en ‘Te hoge (eigen) milieubelasting (footprint)’. De kansen die niet meer als langetermijnonzekerheden worden gezien, zijn: ‘Strategische leveranciersrelaties aangaan’ en ‘Tariefstructuur van de toekomst’.
Door de snel veranderende omgeving is een aantal kansen opgegaan in risico’s. De kans met betrekking tot ‘Voorspelbaarheid investeringen vergroten door betere klantvraagvoorspelling’ is overgegaan op het nieuwe risico ‘Onvoldoende grip op toekomstige klantvraag’. De kans ‘Toekomstbestendig netbeheer door datagedreven voorspellingen en besluitvorming’ is overgegaan in risico ‘Beschikbaarheid en kwaliteit van data onvoldoende op orde’.
Onderstaande matrix laat voor de voornaamste kansen en risico's zien hoe groot de kans is dat de kans of het risico zich voordoet en de mogelijke impact daarvan op Stedin.
Risico’s
Hieronder geven we een toelichting op de top 5 strategische risico’s.
Cyberaanval met schade aan maatschappij en bedrijfsvoering | |
|---|---|
Risicobereidheid | Neutraal |
Risico-inschatting | Top |
Omschrijving: De infrastructuur van Stedin is door de strategische positie en het maatschappelijk en economisch belang een aantrekkelijk doelwit voor cyberaanvallen. Daarom is cybersecurity van wezenlijk belang voor de continuïteit van de activiteiten van Stedin. Door technologische ontwikkelingen en de steeds grotere afhankelijkheid van digitalisering neemt de kans op een cyberaanval verder toe. Een cyberaanval kan grote gevolgen hebben voor de dienstverlening van Stedin en van haar stakeholders. Vitale infrastructuur en daarmee de stabiliteit van het energienet kunnen in gevaar komen. | |
Oorzaken: ruim gefinancierd en goed georganiseerd, al dan niet direct gerelateerd aan buitenlandse mogendheden, acteren vanuit politieke motieven. acteren vanuit politieke, sociale of andere activistische motieven. Voeren vanwege hun ideologische motivatie gerichte aanvallen uit op Stedin vanwege haar maatschappelijke relevantie. opererend vanuit economische motieven. Maken gebruik van onder andere ransomware. Richten zich op persoonsgegevens of oneigenlijke financiële transacties. hebben vanuit werkzaamheden vaak toegang tot het interne netwerk. Vanuit deze positie kunnen ze bedoeld of onbedoeld schade aanrichten. gebruiken een op internet gepubliceerde code om niet-geavanceerde aanvallen uit te voeren. Hier speelt onderlinge competitie en bijzondere interesse in het onderwerp security een belangrijke rol. | |
Gevolgen: Discontinuïteit door uitval van (delen van) infrastructuur en verlies van controle over de levering van energie. Kwaliteit en efficiëntie van dienstverlening gaat omlaag en verlies van controle over eigen data en informatiesystemen. Een cyberaanval vertraagt de rol die Stedin in de energietransitie vervult. Verlies van controle over schakelapparatuur kan leiden tot ernstig persoonlijk letsel. Zeer hoge herstelkosten: financiële gevolgschade voor Stedin Groep en de maatschappij. | |
Hoe hebben we hierop ingezet: Als beheerder van een deel van de kritieke infrastructuur in Nederland en als aangewezen Aanbieder Essentiële Dienst volgens de Wet beveiliging netwerk en informatiesystemen, dienen we actief en continu rekening te houden met een dynamisch dreigingsbeeld. We passen ons proactief aan aan evoluerende Europese en nationale wetgeving. Hierbij is voldoen aan wetgeving belangrijk, maar de betrouwbaarheid waarborgen van onze dienstverlening leidend. Hiertoe hanteren we een gecertificeerde risicogebaseerde aanpak volgens de ISO27001-norm waarbij we onze middelen daar inzetten waar ze het meeste effect hebben. De strategie onder deze aanpak is in de loop van 2023 herijkt. Vanuit deze herijking zetten we in op de versterking van de informatiebeveiligingsorganisatie. Hierbij versterken we actief de digitale veiligheidscultuur via het bewustwordingsprogramma en investeren we continu in kennis. Onze technologische oplossingen blijven een kernaspect, met voortdurende investeringen in geavanceerde technologieën om de informatiebeveiligingsrisico’s te beheersen en onze dienstverlening te beschermen tegen cyberdreigingen. Een belangrijk onderdeel van de informatiebeveiligingsstrategie is de samenwerking met partners in zowel de publieke als private sector. Dit beperkt zich niet tot de leveranciersketen. Onze strategie is niet statisch en passen we voortdurend aan aan de wereld om ons heen, zowel intern als extern. Deze aanpassingen zijn gebaseerd op het principe van continu verbeteren om zo proactief en veerkrachtig te blijven. | |
Meer over dit onderwerp is te lezen in het hoofdstuk Randvoorwaarden - Veiligheid & Cybersecurity | |
Niet genoeg aansluit- en transportcapaciteit | |
|---|---|
Risicobereidheid | Mijdend |
Risico-inschatting | Top |
Omschrijving: Op basis van klantvraagvoorspellingen plannen we de uitbreiding van onze elektriciteitsnetten. Als de klantvraag zich een stuk sneller ontwikkelt dan verwacht of de uitvoering veel langer duurt dan gepland, kan het gebeuren dat we onze netten niet tijdig hebben verzwaard. We kunnen onze klanten dan wel een aansluiting aanbieden, maar niet de benodigde transportcapaciteit. Daardoor voldoen we niet aan de klantwens. De klant moet dan zijn project aanpassen, uitstellen of annuleren. Ook loopt de realisatie van de klimaatdoelstellingen vertraging op als congestiemanagement niet (voldoende) mogelijk is. Als congestiemanagement wel mogelijk is, kan een deel van de klanten alsnog aangesloten worden. Maar dan moeten we wel congestiemanagement toepassen, wat ook kosten met zich meebrengt. | |
Oorzaken: De onvoorspelbaarheid van de klantvraag en omvang van externe ontwikkelingen zijn belangrijke oorzaken voor dit risico. Het realiseren van nieuwe infrastructuur kent daarbij lange doorlooptijden. De vergunningprocedures voor ruimtelijke inpassing zijn (veel) langer dan de doorlooptijden van projecten van onze klanten. Ook speelt de maakbaarheid van de energietransitie voor ons een grote rol. Ruimte, mensen en materialen zijn niet altijd direct en in voldoende mate beschikbaar. | |
Gevolgen: Onder andere de flinke stijging van het aantal aanvragen voor aansluitingen en de niet altijd direct en in voldoende mate beschikbare ruimte, materialen en mensen heeft ertoe geleid dat grote gebieden in Nederland congestiegebieden zijn geworden. Het uiteindelijke gevolg is dat we niet of niet tijdig kunnen voldoen aan de wens van de klant. Dit vraagt van de klant dat deze zijn project moet aanpassen, uitstellen of annuleren. Daarmee kan ook de realisatie van de klimaatdoelstellingen onder druk komen te staan, wat kan leiden tot reputatieschade en mogelijke claims van projectontwikkelaars en andere partijen. | |
Hoe hebben we hierop ingezet: In 2023 zijn de recente inzichten van het energie- en klimaatbeleid en de sectorale plannen door de decentrale en landelijke netbeheerders vertaald naar scenario’s t.b.v. de investeringsplannen (IP’s). De scenario’s zijn afgestemd met stakeholders en de IP’s met de ingediende zienswijzen met antwoorden zijn ingediend bij de ACM. De investeringsplannen zijn van belang voor uitbreiding van de netcapaciteit en het opschalen van de organisatie (personeel, materialen, grond, procesinnovatie, etc.) om de bouwopgave mogelijk te maken. De komende jaren zal de ruimte op het net echter schaars blijven en zullen we in gevallen congestiemanagement moeten toepassen. We werken intensief samen met overheden en stakeholders om de ontwikkelingen in beeld te brengen en handelingsperspectieven voor de omgeving te bieden. Vanuit de sector wordt een platform ontwikkeld om transparant te zijn naar stakeholders over wachtlijsten, congestiegebieden, investeringen, flex proposities en beschikbaarheid van het netwerk. Op basis van de scenario’s en actuele klant- en netinzichten is de behoefte aan flexibel (regel)vermogen in kaart gebracht. In 2023 is de target voor cumulatief flexibel vermogen (45 MW) contracteren voor Stedin behaald. Voor de komende jaren is de behoefte aan flexibel vermogen echter vele malen groter (het target voor 2024 is 500 MW flexvermogen) en is Stedin bezig met verschillende flextenders om flexibel vermogen te contracteren. Vanuit het Landelijk Actieplan Netcongestie worden in de sector gezamenlijke contractvormen ontwikkeld om flexproposities aan te kunnen bieden aan de markt. Daarnaast is binnen Stedin een programma opgestart om onze processen rondom congestiemanagement schaalbaar te kunnen maken. | |
Meer over dit onderwerp is te lezen in het hoofdstuk Benutten | |
Onvoldoende grip op toekomstige klantvraag | |
|---|---|
Risicobereidheid | Mijdend |
Risico-inschatting | Top |
Omschrijving: Het risico bestaat dat we onvoldoende grip hebben op toekomstige klantvraagontwikkeling waardoor we onvoldoende ruimte hebben om bij te sturen / te beïnvloeden op keuzes die worden gemaakt in onze omgeving met impact op netcapaciteit. | |
Oorzaken: Wij zien twee belangrijke oorzaken die ten grondslag liggen aan dit risico, te weten:
| |
Gevolgen: Indien dit risico zich manifesteert, komt dat mogelijk tot uiting in onderstaande gevolgen:
| |
Hoe hebben we hierop ingezet: Stedin investeert om de grip op toekomstige klantvragen te behouden en te verbeteren. Om de risico's te mitigeren wordt onder andere ingezet op het door ontwikkelen van funnels en op het gericht ophalen van klantvoornemens bij grootverbruikers. Daarnaast investeert Stedin in het vergroten van de bewustwording van klanten over het voordeel dat zij hebben bij het vroegtijdig delen van hun plannen rondom de toekomstige energievoorziening (bijvoorbeeld door campagnes). Onderdeel hiervan is het ontwikkelen van (digitale) tools waarmee klanten eenvoudig en zelfstandig hun plannen bij Stedin kunnen aanleveren. | |
Meer over dit onderwerp is te lezen in het hoofdstuk Benutten - Voorspellen en sturen klantvraag | |
Beschikbaarheid en kwaliteit van data onvoldoende op orde | |
|---|---|
Risicobereidheid | Neutraal |
Risico-inschatting | Top |
Omschrijving: Hoewel goede datakwaliteit en tijdige datavoorziening uiteraard relevant is voor alle typen data, richt dit risico zich specifiek op drie categorieën; data over de belasting en kwaliteit van ons net, slimme meterdata en assetdata. We zien een steeds verder toenemende vraag naar data over de belasting en kwaliteit van ons net en slimme meterdata, zowel intern als extern. Om ons net optimaal te kunnen benutten en ter ondersteuning van onze investeringsprognoses is er een groeiende behoefte aan data waarmee we inzicht creëren in de huidige en toekomstige belasting en kwaliteit van onze laag- en middenspanningsnetten. Ook extern zien we een groeiende vraag naar data; met name naar data vanuit de slimme meters. Op basis van deze data maken bijvoorbeeld energieleveranciers betere inschattingen in de ontwikkeling van energiebehoeftes waardoor vraag en aanbod beter op elkaar kunnen worden afgestemd (zie ook Overige prestaties - marktfacilitering. Tot slot is juiste en tijdige data over onze assets (bijvoorbeeld locatie) instrumenteel voor onze dagelijkse werkzaamheden. Als deze data niet op tijd beschikbaar is of van onvoldoende kwaliteit is gaat dit ten koste van de kwaliteit van onze interne en externe processen. | |
Oorzaken: De toenemende vraag naar data zet steeds meer druk op de (bestaande) processen. Als deze processen niet voldoende robuust zijn of niet in voldoende mate worden aangepast aan de groeiende vraag naar data lopen we het risico dat data niet tijdig wordt opgeleverd of van onvoldoende kwaliteit is. | |
Gevolgen: Het niet tijdig aanleveren of aanleveren van onjuiste data kan het versnellen van onze bouwopgave bemoeilijken, kan capaciteitsmanagement voor het voorkomen en managen van netcongestie bemoeilijken en heeft een mogelijke negatieve impact op het adequaat beheren van onze netten. Daarnaast kan het (externe) processen vertragen rondom bijvoorbeeld het afstemmen van vraag en aanbod en het ontwikkelen van producten die congestie kunnen wegnemen of voorkomen. | |
Hoe hebben we hierop ingezet: doordat we meer bouwen, neemt de hoeveelheid assetdata die door onze processen gaat ook toe. Om deze hoeveelheid aan te kunnen, investeren we in nieuwe systemen en tools waarmee we de data tijdig, volledig en juist kunnen verwerken zonder een excessieve administratieve last. Deze systemen moeten allemaal zo eenvoudig mogelijk werken voor de uitvoerende medewerkers, zodat ze zich vooral op hun primaire activiteiten kunnen richten. het op niveau houden en verder verbeteren van onze assetdata is een continu proces, bestaande uit zowel grote verbeteracties als kleine initiatieven. De grootste initiatieven zijn:
vanuit Netbeheer Nederland werken de dataverantwoordelijken (CDO’s) vanuit de diverse netbeheerders steeds nauwer samen op initiatieven om aan de stijgende vraag naar data vanuit de omgeving te kunnen voldoen. Er is in 2023 een aantal open data producten beschikbaar gesteld waaronder de Landelijke Capaciteitskaart elektriciteitsnet en worden netbeheerder overstijgende (gesloten) dataverzoeken gecoördineerd vanuit het Regieteam Data delen. Ook wordt veel geïnvesteerd in het vergroten van technische en semantische data-interoperabiliteit en het gezamenlijk verbeteren van datakwaliteit, -integriteit en -veiligheid. | |
Meer over dit onderwerp is te lezen in het hoofdstuk Bouwen | |
Gasinvesteringen worden onderschat | |
|---|---|
Risicobereidheid | Neutraal |
Risico-inschatting | Top |
Omschrijving: Er is nog veel onduidelijkheid over de daadwerkelijke inrichting van het toekomstige energiesysteem; specifieker, er is nog veel onduidelijkheid over de rol die warmtenetten en/of duurzame gassen, naast elektrificatie, gaan spelen in het nieuwe energiesysteem. Duidelijk is dat we als Nederland van aardgas af gaan, tegelijkertijd kan ons huidige gasnet een grote rol gaan spelen bij het transport van duurzame gassen. In onze huidige investeringsprognoses houden we rekening met een mogelijke toekomstige rol van ons gasnet bij het transport van duurzame gassen, bijvoorbeeld door te blijven investeren in de instandhouding van ons gasnet. Tegelijkertijd houden we, gegeven de onzekerheid, nu nog geen rekening met (significante) investeringen om ons net gereed te maken voor een specifiek duurzaam gas, bijvoorbeeld waterstof. Daarmee bestaat de mogelijkheid dat we in onze huidige prognoses de investeringen in het gasnet onderschatten. | |
Oorzaken: Blijvende onzekerheid over de exacte inrichting van het nieuwe energiesysteem en de rol van warmtenetten en/of duurzame gassen in dit nieuwe systeem. | |
Gevolgen: Hogere investeringen dan geraamd in onze huidige investeringsprognoses. | |
Hoe hebben we hierop ingezet: In onze huidige investeringsprognoses blijven we inzetten op het hoog houden van de kwaliteit van ons gasnet. We nemen slechts een minimale afslag voor de daling die we zien in (aard)gastransport en gebruik. Daarnaast nemen we de meest recent beschikbare inzichten, bijvoorbeeld rondom de groei van beschikbaar groen gas, mee in laatste prognoses. Daarmee beperken we het risico op onderschatting van investeringen. Daarnaast zetten we actief in op het faciliteren van de dialoog rondom de toekomstige inrichting van het energiesysteem. Dit doen we bijvoorbeeld door inzicht te verschaffen in de dillema’s en onzekerheden via het publiceren van de integrale verkenning van het energiesysteem ‘Het energiesysteem van de toekomst: de II3050-scenario’s’. Deze studie, opgesteld in Netbeheer Nederland verband, ondersteunt beleidsmakers bij het maken van keuzes en biedt een basis om met elkaar het gesprek te voeren over hoe we toewerken naar een klimaatneutraal 2050. Dit helpt ons weer om de meest recente inzichten mee te nemen in onze investeringsprognoses. | |
Meer over dit onderwerp is te lezen in het hoofdstuk Bouwen | |
